معرفی ایرج افشار
پست معرفی ایرج افشار ، توسط سایت دانلود کتاب برای شما عزیزان تهیه شده است. ایرج افشار پژوهشگر، کتابشناس، ایرانشناس، نسخهپژوه و روزنامهنگار ایرانی است که بهعنوان پدر کتابشناسی ایران شناخته میشود. او علاوهبر کتابداری، فهرستنگاری و نسخهشناسی، در دانشگاه نیز تدریس میکرد و با نهادهای پژوهشی مختلفی همکاری داشت.
آثار متعددی در قالب کتاب، مقاله، تصحیح متون و … از وی به جا مانده است. از میان بهترین آثار افشار میتوان به کتابهای «فهرستنامهی کتابشناسی ایران» و «سواد و بیاض» و همچنین تصحیح «قصه حسین کرد شبستری» اشاره کرد.
زندگینامه ایرج افشار
ایرج افشار (Iraj Afshar) شانزدهم مهرماه سال 1304 در شهر تهران و در دل خانوادهای فرهیخته و اهل فرهنگ بهدنیا آمد. اصالت خانوادگی او به یزد میرسید و پدرش محمود افشار، از فعالان فرهنگی زمان خود بود که در اوایل دههی 1300 شمسی مجلهی آینده را تأسیس کرد. از همین رو ایرج افشار از کودکی با ادیبان سرشناسی که به خانهشان رفتوآمد داشتند آشنا شد.
او تحصیلات مقدماتی خود را در تهران و مدارس «شاهپور» و «فیروز بهرام» پشت سر گذاشت. در دوران دبیرستان، سر کلاس استادان بزرگی چون پرویز ناتل خانلری، عبدالله رهنما، ذبیحالله صفا و… نشست و با انجمن ایرانشناسی آشنا شد. در سال 1324 دیپلم ادبی خود را دریافت کرد و پس از آن وارد دانشگاه تهران شد.
ایرج افشار در دانشکدهی حقوق، تحصیل در رشتهی قضایی را ادامه داد و در سال 1328 با مدرک لیسانس از این دانشگاه فارغالتحصیل شد. در سال 1329 تدریس در دبیرستانهای تهران را آغاز کرد و از آنجا که نسبت به وکالت و قضاوت بیمیل بود، کتابداری را به حقوق ترجیح داد. به این ترتیب ایرج افشار در سال 1330 به کتابخانهی دانشکدهی حقوقِ دانشگاه تهران انتقال یافت و در آنجا با فنون کتابداری آشنا شد.
ایرج افشار در عرصهی کتابداری و کتابشناسی
ایرج افشار در سال 1332 با کتابخانهی ملی ایران همکاری داشت و در همان زمان، اولین دفتر کتابهای ایران را منتشر کرد. حرکت بدیعی که تدوین و انتشار کتابشناسی ملی را رقم زد. پس از آن در هر دفتر، کتابهای منتشرشده در طی یک سال، بهطور رسمی به چاپ رسیدند. افشار تا سال 1345 بهطور مستمر به انتشار این فهرست سالانه ادامه داد.
در سال 1335 عازم فرانسه شد تا در دورهی آموزشی یونسکو شرکت کند و با مبانی علم کتابشناسی و اصول نوین این عرصه آشنا شود. در همان سال احسان یارشاطر، مدیر بنگاه ترجمه و نشر کتاب، قائممقامی این نشر را بر دوش ایرج افشار گذاشت و وی در حدود هفت سال، در این سِمت فعالیت کرد.
پس از اتمام دورهی کتابداری، ایرج افشار در مجلهی «راهنمای کتاب» با احسان یارشاطر همکاری کرد و علاوهبر آن به تدریس کتابداری نوین در دانشسرای عالی پرداخت. مدتی نیز بهعنوان مدیر کتابخانهی ملی فعالیت داشت و در این دوره، ابتکارات تازهای را برای سازماندهی نسخ خطی و چاپی انجام داد. مدیریت مرکز تحقیقات کتابشناسی دانشگاه تهران نیز از دیگر مسئولیتهای وی در آن دوران بود.
در سال 1340 ایرج افشار موفق شد اولین مجلد «فهرست مقالات فارسی» را منتشر کند. این فهرست، دادههای کتابشناختی مربوط به 6000 مقالهی فارسیِ منتشرشده در نشریات داخلی و خارجی را دربرداشت.
افشار در سال 1343 به مدیریت انتشارات دانشگاه تهران منصوب شد و برای هفت سال در این مقام ابقا شد. او همچنین بهمدت چهارده سال و تا چند ماه پس از انقلاب، مدیر کتابخانهی مرکزی دانشگاه تهران بود. در سال 1348 به گروه تاریخِ دانشکدهی ادبیات تهران دعوت شد و تا زمان بازنشستگی، به تدریس در این دانشگاه پرداخت. ایرج افشار همچنین سابقهی تدریس در دانشگاه بِرنِ سوئیس و دانشگاه ساپوروی ژاپن را نیز در کارنامهی خود دارد.
ایرج افشار در عرصهی روزنامهنگاری
ایرج افشار در نوزدهسالگی بهعنوان دستیار، در کنار پدرش به کار در مجلهی «آینده» مشغول شد و به این ترتیب، راه و روش ادارهی یک نشریه را فراگرفت. همچنین در دوران دانشجویی همکاریهایی با مجلهی «جهان نو» داشت. در زمانی که کتابدار دانشکدهی حقوق بود، به موازات آن، به سردبیری مجلهی «مهر» نیز اشتغال داشت.
ایرج افشار در سال 1331 با همکاری شخصیتهای برجستهای همچون محمدتقی دانشپژوه، عباس زریاب خویی، مصطفی مقربی و منوچهر ستوده، مجلهی «فرهنگ ایرانزمین» را بنیان نهاد. مجلهای که خیلی زود در حوزهی مطالعات ایرانی، به نشریهای معتبر تبدیل شد.
این نسخهپژوه و کتابشناس برجسته، از سال 1333 تا 1335 و همزمان با فعالیت در کتابخانهی ملی، سردبیری مجلهی «سخن» را بر عهده گرفت و در طی سالهای 1334 تا 1340 نیز عهدهدار مدیریت مجلهی «کتابهای ماه» بود. او همچنین در طی سالهای 1348 تا 1351، در دانشکدهی ادبیات دانشگاه تهران به مدیریت مجلهی ایرانشناسی مشغول بود. ایرج افشار پس از بازنشستگی، انتشار مجلهی آینده را از سر گرفت و تا سال 1372 به نشر آن ادامه داد.
ایرج افشار در عرصهی پژوهش
ایرج افشار پس از بازنشستگی و فراغ بال یافتن از تعهدهای مختلف، با تمرکز بیشتری به فعالیتهای پژوهشی مشغول شد و به نگارش کتاب و مقاله پرداخت و در همایشهای داخلیِ ایرانشناسی، کتابشناسی و نسخهشناسی شرکت کرد. او همچنین تا پایان عمر بر تدوین «فهرست مقالههای فارسی» نظارت داشت.
آثاری مانند «فهرستنامهی کتابشناسی ایران»، «نامههای سیاسی دهخدا»، «سفرنامچه گلگشت در وطن»، «آشپزی دوره صفوی»، «نامههای برلن»، «پنج کتابشناسی ایران»، «نادرهکاران»، «قندیه و سمریه»، «زبان فارسی در آذربایجان»، «قصه حسین کرد شبستری»، «سواد و بیاض»، «چهل سال تاریخ ایران» و… ازجمله بهترین کتابهای ایرج افشار بهشمار میآیند.
ایرج افشار طی دوران فعالیت خود، نزدیک به 300 عنوان کتاب و بیش از 2000 مقاله و یادداشت را در حوزههای مختلف کتابشناسی، فهرستنگاری، ایرانپژوهی، نسخهشناسی، قاجارشناسی، رجالشناسی، متون کهن فارسی، نکات و اسناد تاریخی، باستانشناسی، جغرافیای تاریخی و… به انتشار رسانده است. آنچه که این حوزههای متنوع را همچون نخ تسبیح به یکدیگر مرتبط میکند، تلاشهای افشار در زمینهی اطلاعرسانی فرهنگی در جامعه است.
ایرج افشار در نهایت پس از سالها تلاش بیوقفه و پرشور در عرصهی فرهنگ و تاریخ ایرانزمین، در هجدهمین روز از اسفندماه سال 1389 شمسی، در سن هشتادوپنجسالگی دنیای فانی را بدرود گفت.
بهترین کتابهای ایرج افشار
کتاب فهرستنامه کتابشناسیهای ایران: این اثر که یکی از مهمترین منابع برای پژوهشگران حوزهی ایرانشناسی محسوب میشود، یکی از اولین ابزارهای مهم کتابشناسی است که ایرج افشار برای گردآوری آن همت کرده است. یکی از بهترین کتابهای ایرج افشار و اثری مهم که با انتشار فهرستهای منتشرشده در زمینههای متنوع کتابشناسی ایران، به پژوهشگران و افراد علاقهمند به مطالعهی این حوزه، یاری بزرگی میرساند.
کتاب قصه حسین کرد شبستری: ایرج افشار در کنار مهران افشاری، پژوهشگر حوزهی ادبیات، در این اثر، تصحیحی دقیق از داستان عامیانهی حسین کرد شبستری را ارائه کرده است. این داستان تاریخی محبوب پر از ماجراجوییهایی پهلوانی و عیارانه است که با رگههایی از داستانهای عاشقانه، تلطیف شدهاند.
ماجرای این داستان پندآموز از جایی آغاز میشود که یک پهلوان مشهور و قدرتمند، بهطور اتفاقی حسین کرد که چوپانی گمنام است را پیدا میکند و او را تحت آموزش خود میگیرد. به همین ترتیب در جریان این حکایت شنیدنی، این شخصیت بعدها خود به پهلوانی مشهور بدل میشود.
کتاب سواد و بیاض: این اثر دوجلدی، مجموعهای ارزشمند از مقالات ایرج افشار را دربردارد. این مقالات که در فاصلهی میان سالهای 1326 تا 1349، در مجلههایی مانند «سخن»، «جهان نو»، «یغما»، «راهنمای کتاب» و… به انتشار رسیدهاند، درواقع شامل یادداشتهایی دربارهی نویسندگان مختلف ایرانی، نوشتههای سفرنامهگونه و توضیحاتی در باب اسناد تاریخی مختلف هستند.