معرفی رنه دکارت
پست معرفی رنه دکارت ، توسط سایت دانلود کتاب برای شما عزیزان تهیه شده است. رنه دکارت فیلسوف، ریاضی‌دان، کیهان‌شناس و فیزیک‌دان برجسته‌ی سده‌ی هفدهم میلادی، گوینده‌ی گزاره‌ی مشهور «می‌اندیشم، پس هستم» و مؤلف کتاب‌هایی مهم مانند «تاملات در فلسفه اولی» و «فلسفه دکارت» است.
خردگرایی دکارت و شک دکارتی از مباحث نظری مهمی هستند که این فیلسوف بزرگ فرانسوی را با آن‌ها می‌شناسند. او با ابداع هندسه‌ی تحلیلی و رد فلسفه‌ی ارسطویی، به‌عنوان «پدر فلسفه‌ی مدرن» شناخته می‌شود. آثار این اندیشمند همواره الهام‌بخش دانشمندان و فیلسوفان بزرگی نظیر نیوتن، اسپینوزا و جان لاک بوده است.
زندگینامه رنه دکارت
رنه دکارت (René Descartes) روز سی‌ویکم مارس سال 1596 میلادی، در روستای دکارت از توابع شهرستان آندره‌لوار فرانسه به دنیا آمد. سیزده‌ماهه بود که مادرش جین برچارد، بعد از به‌دنیاآوردن یک نوزاد مرده، درگذشت. پدرش یوآخیم دکارت که وکیل و اشراف‌زاده‌ای پرنفوذ بود، مجدداً ازدواج کرد و سرپرستی او، برادر و خواهرش به مادربزرگ مادری‌شان سپرده شد.
این نویسنده در سن ده‌سالگی به کالج مشهور یسوعی رفت و طی هشت سال تحصیل در آن‌جا، علاوه‌بر مطالعات کلاسیک، علومی مانند ریاضیات و متافیزیک، و هنرهایی همچون بازیگری، موسیقی، شعر، سوارکاری و شمشیربازی را فراگرفت.
رنه دکارت در سال 1614 میلادی به دانشگاه رفت و دو سال بعد، در رشته‌ی حقوق فارغ‌التحصیل شد. این نویسنده در سال 1618 میلادی برای مدت پانزده ماه به هلند رفت و در آن‌جا، مطالعات تکمیلی خود در رشته‌های ریاضیات و معماری نظامی را ادامه داد.
او سپس به‌مدت سه‌سال، به شهرهای مختلف اروپا سفر کرد و در سال 1619 موفق شد هندسه‌ی تحلیلی را به‌عنوان روشی برای حل مسائل هندسی و جبری ابداع کند. این ریاضی‌دان سپس برای مدتی در کشورش فرانسه، اقامت گزید و تلاش کرد تحقیقات خود درباره‌ی ریاضیات، فیزیک، فلسفه و روان‌شناسی را تکمیل کند.
سیر نویسندگی رنه دکارت
رنه دکارت در طی عمر نسبتاً کوتاهِ پنجاه‌وسه‌ساله‌ی خود، کتاب‌های بحث‌برانگیز و مهمی را به نگارش درآورد که همچنان در میان فیلسوفان و دانشمندان محل بحث‌وجدل هستند. اولین اثر این نویسنده‌ی فرانسوی که شهرتی جهانی را نصیب او کرد، کتاب «گفتار در روش» بود که در سال 1637 میلادی منتشر شد و انقلابی بزرگ در روش‌شناسی علوم‌تجربی ایجاد کرد.
رنه دکارت سپس کتاب «تاملات در فلسفه اولی» را در تشریح نظریات خود در باب وجود مقولاتی مانند وجود، خدا و هستی تألیف کرد. این رساله‌ی فلسفی نیز همچون کتاب پیشین دکارت، اثری انقلابی بود و بسیاری از فیلسوفان متأخر، آن را یکی از پایه‌های فلسفه‌ی غرب در دوران مدرن قلمداد می‌کنند.
رنه دکارت پس از انتشار دو اثر موفق خود، کتاب «اصول فلسفه» را منتشر کرد؛ اثری فلسفی که به‌نوعی مانیفست نظری این نویسنده در تبیین علوم تجربی بود. چند دهه بعد بر اساس مباحث طرح‌شده در همین کتاب بود که آیزاک نیوتن، قانون اول حرکت را فرمول‌بندی کرد. دکارت در سال‌های بعدی کتاب‌هایی مانند «انفعالات نفس» و «اعتراضات و پاسخ‌ها (Protests and responses)» را نیز به چاپ رساند.
سرانجام این فیلسوف و ریاضی‌دان برجسته‌ی قرن هفدهم میلادی، در شامگاه یازدهم فوریه‌ی سال 1650، بر اثر ابتلا به ذات‌الریه، در شهر استکهلم سوئد درگذشت. شانزده سال بعد، بقایای جسد رنه دکارت از محل دفن او به گورستان سنت‌اتین دومون شهر پاریس سپرده شد.
بهترین کتاب‌های رنه دکارت
کتاب تاملات در فلسفه اولی (Meditations on First Philosophy)، اثر فلسفی رنه دکارت در تشریح مسائل هستی‌شناسانه مانند نفس، وجود و خداوند است. در این اثر که از بهترین کتاب‌های رنه دکارت محسوب می‌شود، نویسنده در شش بخش به تحلیل مسائلی مانند شک و مرزهای آن، وجود نفس انسان، برهان خداشناسی، قوه‌ی اختیار انسان و علت خطا، ماهیت اشیای مادی و اثبات خدا، وجود اشیای مادی و ارتباط نفس و بدن می‌پردازد.
کتاب فلسفه دکارت (The Philosophical Writings of Descartes)، مشهورترین اثر این نویسنده‌ی فرانسوی است که چهار قرن پس از انتشار، همچنان از منابع اصلی در فلسفه‌ی غرب به‌حساب می‌آید. رنه دکارت در این اثر که مجموعه‌ای از سه رساله‌ی فلسفی او شامل:
«قواعد هدایت ذهن (The Passions of the Soul)»، «اصول فلسفه (principia philosophiae)» و «انفعالات نفس (The Passions of the Soul)» است، ابتدا روش تفکر فلسفی خود را شرح می‌دهد، سپس در چهار بخش، به ارائه‌ی اصول فلسفی خود درباره‌ی معرفت انسانی، اشیای مادی، جهان مرئی و کره‌ی زمین می‌پردازد و در بخش سوم نیز انفعالات کلی طبیعت انسان، تعداد و ترتیب آن‌ها و انفعالات خاص نوع بشر را تحلیل و بررسی می‌کند.
کتاب گفتار در روش (Discours de la méthode) با عنوان کامل «گفتار در روش درست به‌کاربردن عقل و جست‌وجوی حقیقت در علوم (Discours de la méthode pour bien conduire sa raison, et chercher la vérité dans les sciences)»، اثری مهم از رنه دکارت است که در آن، تضاد میان ریاضیات و علوم‌تجربی و معیارهای قطعیت هرکدام از این دو شاخه‌ی علم، مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد.
نویسنده در این متن فلسفی، با تکیه بر دانش خود در هندسه، نجوم و فیزیولوژی، ابتدا تفاوت‌های میان ادراکات انسان و واقعیت‌های موجود را مطرح کرده و سپس با ارائه‌ی روش‌هایی پیشنهادی، در تکنیک‌های سنتی حل مسئله که از زمان ارسطو دست‌نخورده باقی‌مانده بودند، تردید ایجاد می‌کند. بسیاری از فلاسفه معتقدند این کتاب دکارت، باعث توسعه‌ی علم مدرن و فلسفه‌ی جدید شد.
سبک نگارش و دیدگاه‌های رنه دکارت
رنه دکارت فیلسوفی پیشرو و ریاضی‌دانی برجسته بود. در علم ریاضیات، او تکنیک‌هایی را توسعه داد که نتیجه‌اش ابداع هندسه‌ی تحلیلی بود. در علوم طبیعی نیز می‌توان چندین دستاورد را به این نویسنده نسبت داد؛ ازجمله اینکه او، اولین کسی بود که قانون سینوسِ شکست درباره‌ی رنگین‌کمان را منتشر و گزارشی تجربی از شکل‌گیری زمین و سیارات را پیشنهاد کرد که بعدها منجر به شکل‌گیری فرضیه‌هایی درباره‌ی سحابی‌ها شد.
مهم‌تر از همه آنکه، این فیلسوف دیدگاهی جدید از جهان طبیعی ارائه کرد که به شکل‌گیری فیزیک مدرن انجامید. او ثابت کرد دنیایی که از ماده تشکیل شده، ویژگی‌هایی اساسی دارد و بر اساس چند قانون جهانی دارای برهم‌کنش است.
رنه دکارت تلاش می‌کرد که در فلسفه به معرفت یقینی دست یابد. ازهمین‌رو ابتدا بر سیاق فلاسفه‌ی پیش از خود، به تأمل در وجود انسان پرداخت و اندکی بعد در همه‌ی دانسته‌ها و آموخته‌های خود که آن‌ها را شامل محسوسات، معقولات و شنیده‌ها می‌دانست، تردید کرد. همین روش بعدها به سنگ بنای فلسفه‌ی او تبدیل شد. «شک دکارتی» تأثیری عمیق بر تاریخ و اندیشه‌ی غرب گذاشت. تردید دکارت ابتدا نسبت به خود یا خودآگاهی بود و سپس به جهان بیرون و خداوند بسط پیدا کرد.
بااین‌حال او به این استنتاج رسید که شک‌کردن یک واقعیت عینی و امری یقینی از حالات اندیشه و تفکر است. به‌همین‌دلیل تردید این نویسنده نسبت به بودنِ خود، تبدیل به یقین شد. سپس با کمک‌گرفتن از همین استدلال نتیجه گرفت که عالم خارج نیز وجود دارد. برهمین‌اساس بود که بنیان فلسفه‌ی مدرن که متکی بر خردگرایی و تعقل بود، به دست رنه دکارت بنا نهاده شد.
رنه دکارت در حوزه‌ی متافیزیک یا مابعدالطبیعه نیز دستاوردهایی مهم داشت؛ ازجمله آنکه دلایلی برای وجود خدا ارائه کرد و درعین‌حال نشان داد که تفکر، جوهرِ ذهن است و جوهرِ ماده، باید به‌صورت مکانی گسترش یابد. آثار این نویسنده در زمان حیات او با استقبال زیادی از سوی دانشمندان اروپایی روبه‌رو گشت و بسیاری او را توسعه‌دهنده‌ی فیزیک مدرن و همچنین ریاضی‌دانی برجسته عنوان کردند.
پس از مرگ نیز، آثار فلسفی این نویسنده همواره مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. برخی متفکران حتی تا آن‌جا پیش رفتند که او را یکی از پایه‌گذاران اندیشه‌ی برابری زنان با مردان معرفی کردند. رنه دکارت با گذشت بیش از سه قرن، همچنان نظریه‌پردازی درخشان و تأثیرگذار در شکل‌گیری اندیشه‌ی مدرن و فیلسوفی عقل‌گرا خوانده می‌شود.
رنه دکارت از نگاه دیگران
دکارت نخستین فیلسوفی بود که به مسئله‌ی «وجود» پرداخت. (ژان پل سارتر)
دکارت اولین کسی بود که به «شک و تردید»، به‌صورت علمی و نظام‌مند نگاه کرد. (برتراند راسل)
دکارت با ارائه‌ی مفهوم «شک»، به دنبال یافتن یک روش علمی برای رسیدن به حقیقت بود. (جان لاک)
دکارت با وجود خطاهایش، تلاش کرد تا درباره‌ی «طبیعت» و «وجود»، به‌صورت علمی فکر کند. (آلبرت اینشتین)
دکارت با ارائه‌ی دو مفهوم اساسی «ذهن» و «جسم»، تأثیری به‌سزا در زایش فلسفه‌ی غرب گذاشت. (جان استوارت میل)
حقایقی جالب درباره رنه دکارت
یوآخیم دکارت، پدر رنه دکارت، نسبت به دستاوردهای علمی فرزندش بسیار بی‌توجه بود و او را به سبب بیان عقاید و انتشار آثارش تحقیر می‌کرد.
رنه دکارت هیچ‌گاه ازدواج نکرد، اما از یک زن صاحب دختری شد که طی اتفاقی تلخ در پنج‌سالگی درگذشت. او مرگ فرزندش را بزرگ‌ترین غصه‌ی زندگی خود می‌خواند.
در سال 2000 میلادی، اتحادیه‌ی اروپا جایزه‌ای سالانه به نام «جایزه‌ی دکارت» را به‌افتخار این فیلسوف بزرگ، به‌منظور معرفی دستاوردهای برجسته‌ی علمی دانشمندان جهان بنیان گذاشت.
جمله برگزیده رنه دکارت
تحصیل علوم گوناگون به‌نحو یک‌جا، آسان‌تر و مفیدتر است از تحصیل یک علم خاص، و این امر در توان انسان است که علوم متعدد را به نام حکمت انسانی یک‌جا تحصیل کند. (کتاب فلسفه دکارت)
رنه دکارت در میان ایرانیان
آثار رنه دکارت از حدود یک قرن پیش در ایران ترجمه شد و از همان زمان، به‌عنوان یکی از منابع اصلی رشته‌ی فلسفه در دانشگاه‌های کشور تدریس شد. در این سال‌ها مترجمان نام‌داری مانند محمدعلی فروغی، احمد احمدی، منوچهر صانعی و علی افضلی، کتاب‌های او را به فارسی ترجمه کرده و در اختیار علاقه‌مندان به جهان فلسفه و خرد قرار داده‌اند.
