توضیحات
کتاب تاریخ طبری یا تاریخ الرسل و الملوک جلد پانزدهم محمد بن جریر طبری PDF توسط وب سایت جزوه پرو برای شما عزیزان تهیه شده است ، “تاریخ الرسل و الملوک” یا “تاریخ الامم و الملوک” (به فارسی: تاریخ پادشاهان و پیامبران) شناخته شده به نام “تاریخ طبری” اثری گران‌بها از محمدابن‌جریر طبری تاریخ‌نگار مسلمان ایرانی است که در اواخر سده سوم هجری به فرجام رسیده است.
تاریخ طبری یکی از برجسته‌ترین و معتبرترین منابع تاریخی در مورد تاریخ اسلام و ملل باستانی است. این اثر بزرگ توسط محمد بن جریر طبری، مورخ و مفسر برجسته قرن سوم هجری، نوشته شده است. تاریخ طبری به دلیل جامعیت و دقت تاریخی‌اش، منبعی اساسی برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ اسلام و تمدن‌های پیشین محسوب می‌شود.
معرفی کتاب تاریخ طبری
کتاب تاریخ الرسل و الملوک یا همان تاریخ طبری، معتبرترین و مشهورترین مرجع تاریخ، برای بازشناسی تاریخ ایران و جهان اسلام از صدر اسلام تا قرن چهارم هجری است. طبری در این کتاب، تاریخ را از زمان آغاز خلقت شروع کرده و سپس به داستان پیامبران و همیدون پادشاهان قدیمی می‌پردازد.
پس از آن به نقل تاریخ پادشاهان اشکانی و ساسانی رسیده، و سپس زندگانی پیامبر اسلام، حضرت رسول‌الله(ص) را بازگو میکند. تاریخ طبری به سبب تفصیل قدمت و روش خاص مؤلف، اثری منحصر به فرد و معتبر است. به نوشته “یاقوت حموی” تألیف تاریخ طبری در سال 303 هجری قمری به پایان رسیده است.
موضوعات، مطالب و محتویات کتاب تاریخ طبری
کتاب نایاب و دلچسب تاریخ طبری از دو بخش تاریخ جهان و تاریخ اسلام تشکیل می‌شود. امانت‌داری بی‌نظیر طبری در بازگو کردن روایات متعدد و متنوع باعث حفظ منابع اسلامی در خطر نابودی گشته و کمک شایانی به زنده ماندن بخش‌های مهم و حساس تاریخ دارد.
تاریخ ایران و جهان
بخش تاریخ جهان با داستان آفرینش، قصص الانبیا از حضرت آدم تا عیسی مسیح آغاز شده و سپس به تاریخ ایرانیان از نخست تا پایان دوره ساسانی می‌پردازد. در دوره باستانی ایران، تاریخ یمن گنجانده شده و در بخش مربوط به حضرت مسیح فهرست امپراطوران روم آمده است. همچنین در بخش ساسانیان تاریخ اقوام و ملوک حیره نیز ذکر شده‌اند.
طبری در بحث از آفرینش و پراکنده شدن فرزندان آدم ابوالبشر بر روی زمین احادیثی از پیامبر اکرم(ص) نقل کرده و برای تأیید آن‌ها آیاتی از قرآن کریم آورده و توضیح داده است.
جریر طبری همچنین عقاید ایرانیان را درباره آفرینش و این‌که برخی کیومرث را اولین انسان دانسته‌اند بیان کرده است. در ادامه نیز در همین بخش مربوط به اساطیر ایرانی و ذکر مطالب مربوط به سلسله‌های اساطیری پیشدادیان و کیانیان آمده است.
مطالبی که برخی از آن‌ها را در شاهنامه فردوسی نیز می‌توانید مشاهده کنید. این بخش از این لحاظ بسیار حائز اهمیت است که ظاهرا طبری مطالب خود را از خدای‌نامه‌ها و کتاب‌های بازمانده از دوره ساسانیان نقل کرده است. کتاب‌هایی که اکثرا امروز از بین رفته‌اند و نقل قول طبری باعث شد تا دست‌کم برخی از این باورهای کهن‌سال ایرانی حفظ شوند.
تاریخ اسلام به نقل از طبری
اما در بخش مربوط به تاریخ اسلام، طبری روایات راجع به زندگی رسول اکرم(ص) را با دقتی که معمول تفسیر قرآن و احکام دینی است، نقل میکند که سبب آن وقوف وی به عنوان فقیه و محدث بر سیره حضرت رسول(ص) و نیز اهمیت سیره نزد فقها بوده است.
در تاریخ طبری شرح جنگ‌های بزرگ سپاه عمربن‌خطاب با ایرانیان به گونه پرمایه و گسترده آمده است. ایرانی بودن طبری و انگیزه او در جمع آوری انبوه روایات راجع به فتوح ایران عامل بسیار مهمی بوده است.
نگارش‌های طبری درباره جنگ‌های داخلی مسلمانان بعد از مرگ عثمان تا پایان خلافت حضرت علی(علیه السلام) و وقایع بعد از مرگ معاویه و جنگ‌های خوارج نیز بسیار مفصل و منسجم است. جدای از این موارد، ذکر وافعه عاشورا در کتاب تاریخ طبری یکی از مهم‌ترین اسناد شیعه برای آگاهی از واقعه کربلا و قیام امام حسین در عاشورا است.
همچنین جستارهای پیرامون خلفای بنی‌امیه و خلفای بنی‌عباس نیز در تاریخ طبری آمده است. برای نمونه، از زمان خلافت معتصم حوادث بسیار مهمی چون خیزش بابک خرمدین در آذربایجان و شورش زنگیان در خوزستان و بین‌النهرین گزارش شده است.
این نسخه از کتاب تاریخ طبری که هم‌اکنون توسط کافه کتاب برای استفاده مخاطبان آماده شده است، نسخه‌ای تایپ شده، بسیار خوانا و با کیفیتی عالی می‌باشد. این نسخه از روی نسخه‌ای شانزده‌جلدی، مربوط به پنجاه سال پیش تایپ شده است و نسخه‌ای قابل‌اعتماد و بدون حذفیات می‌باشد.
ساسانیان
یکی از جالب‌ترین و دل‌انگیزترین بخش‌های این کتاب، بخش مربوط به تاریخ ساسانیان است. جریر طبری چون نزدیک به این دوره می‌زیسته، آثار و کتب بسیاری در دست داشته است که منعکس کننده تاریخ این دوره بوده است.
بخش مربوط به تاریخ ساسانیان در کتاب تاریخ طبری یکی از بخش‌هایی است که می‌هوان به عنوان تاریخ دست اول قلمداد کرد و به مطالب آن استناد کرد. طبری کوشیده است در این بخش نیز همچون دیگر بخش‌های کتاب عظیم و سترگ خود، به ذکر مطالب بدون غرض‌ورزی و تعصبات ملی بپردازد.
از همین روی بخش مربوط به تاریخ ساسانیان در کتاب تاریخ الرسل و الملوک را می‌توان یکی از مهم‌ترین بخش‌های این کتاب نام برد.
دلایل شهرت کتاب تاریخ طبری
همیشه در میان کسانی که اهل تاریخ و اهل فن هستند این پرسش مطرح می‌شود که چرا تاریخ طبری تا این اندازه خوش‌نام و مشهور است؟ پاسخ به این پرسش نیازمند نقد دقیق این کتاب است که در بندهای بعدی توضیح کامل و جامع را ارائه خواهیم کرد.
اما به صورت خلاصه می‌توان این‌گونه ماجرا را توضیح داد که طبری در هنگام نگارش این کتاب سترگ خویشتن، هرگز نظرات شخصی و سلیه‌های ملی و دینی خود را بدان وارد نکرد.
این نکته بسیار مهمی است چرا که اولین رکن فعالیت هر مورخی باید بی‌تعصبی وی باشد. مورخی که به موضوعی عصبیت داشته باشد نمی‌تواند خیلی مورد تایید قرار گیرد.
امروزه پژوهشگران در تمام شاخه‌های علوم انسانی وقتی می‌‌خواهند یک کتاب را بررسی نمایند، اول نویسنده آن را به بوته نقد می‌کشند. چرا که عقیده بر این است که باید اول دانست که آیا نویسنده فوق فردی متعصب وبده و با غرض‌ورزی کتاب را به قلم کشیده است؟ اگر چنین باشد باید با احتیاط متن وی را بررسی کرد.
اما تاریخ طبری از این آزمون سربلند خارج شده است. جریر طبری در هنگام نگارش این اثر هرگز تا جایی که در توان داشته تعصب ایرانی و اسلامی خود را در نگارش وقایع وارد نکرده است. از همین لحاظ تاریخ طبری بسیار خوش‌نام و خوش‌اعتبار است.
دلایل اهمیت کتاب تاریخ طبری
مهم‌ترین دلیل اهمیت تاریخ طبری، صداقت طبری در ذکر رویدادهاست. طبری بدون دخل و تصرف و بدون تعصب، تمام مطالب موجود در کتاب‌ها و اسنادی که در اختیار داشته است را نوشته و نتیجه‌گیری را برعهده مخاطب گذاشته است. او بدون تعصب ملی و بدون تعصب مذهبی، تنها به ذکر وقایع و رویدادهای تاریخی پرداخته است.
برای درک اهمیت و ارزش والای کتاب تاریخ الرسل و الملوک طبری، همان بس بدانیم که فردی چون ابن خلدون که همواره می‌کوشید وقایع تاریخی را از طریق طرح و تدوین علمی و مبتنی بر اصول صحیح نقادی درک و تفسیر کند؛ از محمد‌بن‌جریر طبری با احترام بسیار یاد کرده و او را به عنوان مورخ و محدث ستوده است.
این ارج نهادن ابن‌خلدون نسبت به طبری به حدی بود که هنگام مباحثه با تیمور کورگانی (تیمور لنگ) برای سندیت بخشیدن به گفتار خویش بیان داشت که: «من به استناد قول طبری با شما بحث می کنم.»
نقد متن کتاب تاریخ طبری
کتاب ارزشمند و نایاب تاریخ طبری نه فقط نقل رویدادهای مربوط به تاریخ اسلام و تاریخ ایران پس از اسلام است، بلکه دربردارنده‌ی تاریخ ایران باستان و به‌ویژه تاریخ ساسانیان نیز می‌باشد. این کتاب همواره در شمار بهترین کتاب‌های تاریخی قرار گرفته است.
در کنار آن تاریخ پیامبران و تاریخ اساطیری ایران زمین نیز به صورت کامل گردآوری شده است. این جامع بودن و کامل بودن تاریخ طبری دلیل محکمی است که این کتاب در میان دیگر کتب تاریخ، ممتازتر و موردتوجه‌تر باشد.
طبری کوشیده است تا برای نگارش کتاب تاریخ خود، از منابع مختلف استفاده کند. از همین روی است که برای نمونه، می‌بینیم برای نگارش وقایع تاریخی مربوط به زرتشتیان، مسیحیان و یهودیان، حتی از کتاب‌های دینی آن‌ها یعنی اوستا، انجیل و تورات نیز بهره برده.
به‌طورکلی تاریخ الرسل و الملوک موسوم به تاریخ طبری، اثری است که به دلیل درگیر نبودن در تعصبات ملی و مذهبی، به عنوان یک منبع معتبر تاریخی مورد توجه اکثر کارشناس‌های تاریخ قرار دارد.
ضمن آن‌که این کتاب به دلیل جامع بودن و دربرداشتن جزئیات تاریخ ایران و سرزمین‌های اسلامی و روم و هند و… منبعی بی‌نظیر برای شناخت تاریخ دنیای قدیم است.
سال‌هاست که پژوهشگران و افراد علاقمند به تاریخ از کتاب رایگان و بدون سانسور تاریخ طبری برای استفاده تحقیقاتی و آشنایی با تاریخ ایران باستان و جهان باستان و جهان اسلام استفاده می‌کنند. این کتاب خوشبختانه تمام و کمال از پیچ و خم‌های روزگار عبور کرده و امروز به دست ما رسیده است.
خلاصه کتاب تاریخ طبری
“تاریخ طبری” یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی و منابع اصلی دربارهٔ تاریخ اسلام است که توسط ابوجعفر محمد بن جریر طبری نوشته شده است. این کتاب به عنوان یکی از منابع تاریخی بسیار ارزشمند دربارهٔ دوران اسلامی شناخته می‌شود. طبری در این کتاب به بررسی رویدادها، شخصیت‌ها، و تحولات تاریخی در دوران اسلامی می‌پردازد.
“تاریخ طبری” افزون‌بر آن‌که درمورد تاریخ قدیم ایران و جهان باستان مطالب ارزشمندی دارد، اما مهم‌ترین دلیل اهمیت آن، به این دلیل است که به صورت جامع و دقیق، به بررسی وقایع از زمان پیامبر اسلام تا دورهٔ خلافت‌های اسلامی پرداخته و اطلاعات مهمی از جمله اسامی و رویدادهای مهم در تاریخ اسلامی را ارائه داده است. یکی از مهم‌ترین این مطالب، عاشورا در کتاب تاریخ طبری است که اغلب مورد استفاده پژوهشگران قرار می‌گیرد. این اثر برای محققان، تاریخ‌نگاران و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ اسلامی منبعی ارزشمند است.
طبری کیست؟
علامه محمد بن جریر طبری، مورخ و مفسر و فیلسوف ایرانی بود. او را با لقب «پدر تاریخ‌نگاری اسلامی» می‌شناسند. وی اصالتا ایرانی بود. در سال 224 هجری در شهر آمل از استان مازندران زاده شد. طبری تا 12 سالگی در آمل و سپس در ری به تحصیل علپم گوناگون پرداخت و در جوانی عازم شام و بیروت و مصر گردید.
او در طول این سفرها از کتابخانه‌های هر شهر بازدید کرده و کتب تاریخ و جغرافی بسیاری را مطالعه و یادداشت‌برداری کرد که بعدها در هنگام نوشتن کتاب تاریخ خود، بن‌مایه او گردیدند. او بعدها برای مدتی نیز به هندوستان سفر کرد. وی مردی دنیا دیده بود و خلفای عباسی و بزرگان ایالات گوناگون همواره در پی همنشینی و مصاحبت با او بودند.
محمد بن جریر طبری از دوران کودکی به علم و دانش علاقه‌مند بود و تحصیلات خود را در رشته‌های مختلفی همچون فقه، حدیث، تفسیر و تاریخ پیگیری کرد. طبری برای کسب علم به شهرهای مختلفی از جمله بغداد، کوفه و مصر سفر کرد و از محضر استادان برجسته‌ای بهره‌مند شد.
طبری علاوه بر تاریخ، تفسیری جامع بر قرآن نیز نوشته که به “تفسیر طبری” معروف است. این تفسیر یکی از معتبرترین و کامل‌ترین تفاسیر قرآن به شمار می‌آید. او همچنین در زمینه فقه و حدیث نیز آثار مهمی به جای گذاشته است.
طبری را به سبب صداقت در گزارش‌های تاریخی، به عنوان صادق‌ترین و عادل‌ترین مورخ می‌شناسند. وی همواره در هنگام نگارش تاریخ، می‌کوشید تا تعصبات ملی و مذهبی خود را در نوشتارها دخیل نکند.
نکته جالب توجه در مورد جریر طبری آن است که او فردی بود که مطالبش را با سند و منبع تحریر کرد. در این کتاب طبری مدام پیش از شروع هر مطلبی می‌گوید که مطلب فوق را در کجا خوانده یا از چه کسی نوشته است. لذا کتاب او، کتابی مستند محسوب می‌گردد.
محمد بن جریر طبری از شناخته‌شده‌ترین افراد زمان روزگار خویش بود. وی در سال 310 هجری وفات یافت. خطیب بغدادی مورخ قرن پنجم در یکی از یادداشت‌هایش در مورد وفات طبری چنین گزارش کرده که:
«در تشییع جنازهٔ [جریر طبری] شمار بسیار زیادی از مردمان که تعداد آنان را جز خدا کسی نمی‌دانست، حضور یافتند و چندین ماه، شب و روز بر آرامگاهش نماز می‌گذاردند. گروه بسیاری از بزرگان اهل ادب و زاهدان دین، به دلیل دلبستگی بسیار به وی، اشعاری در رثای او سرودند»
چرا کتاب تاریخ طبری، بهترین مرجع برای شناخت تاریخ ایران است؟
طبری رویدادنگاری صادق بود. او کوشید تا در خلال تهیه این کتاب ارزشمند، نظرات شخصی خود را وارد کتاب نکند. لذا نه دیدگاه‌های مذهبی و نه نگرش ملی خود را در کتاب دخالت نداد. او کوشید تا تاریخ را آن‌گونه که در متون قدیمی‌تر از زمان خود خوانده است، ثبت کند.
لذا می‌بینیم که گاهی برای ذکر یک رویداد، طبری دو یا چند نمونه مختلف از روایت را نوشته است و هیچ‌کدام را نیز نقد نکرده و نظر خود را در آن دخالت نداده است. او همه روایات را ثبت کرده تا مخاطب بتواند با نگاهی دقیق‌تر، وقایع را بازنگری و با دیگر منابع تطبیق داده و خود به اصل ماجرا پی ببرد.
تاریخ طبری از آغاز آفرینش و داستان‌های پیامبران شروع می‌شود و تا وقایع دوران اسلامی و خلافت عباسیان را در بر می‌گیرد. این کتاب شامل رویدادهای مهم تاریخی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است که با جزئیات و دقت فراوان روایت شده‌اند.
طبری در نگارش تاریخ خود از منابع متعدد و متنوعی استفاده کرده است. او به نقل قول‌های مختلف از شاهدان عینی، اسناد و متون قدیمی اعتماد کرده و با بررسی و تطبیق این منابع، سعی در ارائه تصویری دقیق و جامع از وقایع تاریخی داشته است. روش‌شناسی او بر پایه تحقیق و نقد منصفانه استوار بوده و همین امر به اعتبار و اهمیت تاریخ طبری افزوده است.
تاریخ طبری به عنوان یکی از منابع اساسی در تاریخ‌نگاری اسلامی، تأثیرات زیادی بر مورخان بعدی داشته است. بسیاری از مورخان مشهور همچون ابن اثیر، مسعودی و بلعمی از تاریخ طبری به عنوان مرجع استفاده کرده و آن را مبنای کارهای خود قرار داده‌اند.
در پژوهش‌های تاریخی معاصر نیز تاریخ طبری همچنان به عنوان یک منبع معتبر و اساسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پژوهشگران با تحلیل و بررسی این اثر، به درک بهتری از وقایع تاریخی و ساختارهای اجتماعی و سیاسی دوره‌های مختلف دست می‌یابند.
تاریخ طبری یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی است که با جامعیت و دقت بی‌نظیر خود، اطلاعات گسترده‌ای را درباره تاریخ اسلام و ملل باستانی ارائه می‌دهد. این اثر نه تنها به عنوان یک منبع معتبر تاریخی، بلکه به عنوان یک شاهکار ادبی و علمی نیز شناخته می‌شود.
محمد بن جریر طبری با نگارش این اثر، میراثی ماندگار و ارزشمند برای نسل‌های آینده به جا گذاشته است که همچنان به عنوان یک منبع اساسی در پژوهش‌های تاریخی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
📙💌 فایل های پیشنهادی جزوه پرو :
دانلود کتاب پژوهشی در تاریخ معاصر ایران برخورد شرق و غرب در ایران مریم میراحمدی PDF
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.