معرفی سیمین دانشور

پست معرفی سیمین دانشور ، توسط سایت دانلود کتاب برای شما عزیزان تهیه شده است. سیمین دانشور (Simin Daneshvar) 8 اردیبهشت 1300 در شیراز و در خانواده‌ای اهل علم، فرهنگ و هنر به دنیا آمد. مادرش قمرالسلطنه حکمت نام داشت؛ او دخترعموی علی‌اصغر حکمت ـ ادیب، رئیس دانشگاه تهران و بنیان‌گذار کتابخانه ملی ایران ـ بود. مادر نقاش بود و مدیریت هنرستانی دخترانه را برعهده داشت. پدرش، محمدعلی دانشور، پزشک بود و کتابخانه‌ای عظیم و مجهز داشت. سیمین دانشور دو خواهر به نام‌های هما و ویکتوریا و سه برادر به نام‌های منوچهر، هوشنگ و خسرو داشت. وقت آزادش را به مطالعه می‌گذراند و معلم سرخانه‌ای داشت که او را به از بر کردن اشعاری مانند شاهنامه‌ی فردوسی، منطق‌الطیر عطار و غزلیات حافظ ترغیب می‌‌کرد.

در همان دوران مدرسه در شیراز بود که سیمین دانشور انشایی با نام «زمستان بی‌شباهت به زندگی ما نیست» نوشت. این انشا آن‌قدر به مذاق معلم خوش آمد که ترتیبی داد تا آن را در روزنامه‌ی محلی شیراز منتشر کنند. سیمین دانشور در دانشگاه تهران در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی درس خواند. در مقطع دکترا، رساله‌اش «علم الجمال و جمال در ادبیات فارسی تا قرن هفتم» نام داشت و استاد راهنمایش دکتر فاطمه سیاح بود. اما استاد در میانه‌ی راه درگذشت و سیمین دانشور کارش را با راهنمایی بدیع‌الزمان فروزانفر ادامه داد.

ازدواج سیمین دانشور با جلال آل احمد و زندگی در آمریکا :

سیمین دانشور و جلال آل‌احمد در اتوبوسی که به سوی تهران می‌رفت با هم آشنا شدند. آن‌ها به‌سرعت دل به یکدیگر باختند و تصمیمشان برای ازدواج قطعی بود، اما مشکلاتی بر سر راهشان وجود داشت. مثلاً خانواده‌ی جلال که سنتی و مذهبی بودند، پذیرای چنین ازدواجی نبودند و پدر جلال حتی در روز ازدواج آن‌ها در سال 1329 نیز حاضر به دیدارشان نشد. هرچند مهمانان دیگری مانند صادق هدایت، صادق چوبک و انور خامه‌ای در عروسی‌شان حضور داشتند. مشکل دیگر فقر و بی‌پولی بود که البته انتخاب هر دوی آن‌ها بود.

در همین دوران بود که سیمین دانشور شروع به کار ترجمه کرد تا بتوانند خرجشان را دربیاورند. او البته با تسلط و توانایی ترجمه می‌کرد و سرعتش هم بالا بود، تا جایی که کتاب «سرباز شکلاتی» جرج برنارد شاو را در یک روز ترجمه کرد. سیمین دانشور که اولین کتابش، «آتش خاموش»، را در سال 1327 منتشر کرده بود، در سال 1331، برای ادامه‌ی تحصیلاتش در رشته‌ی زیبایی‌شناسی در دانشگاه استنفورد، به آمریکا سفر کرد، اما تنها و بدون همسرش. خاطرات این دوران را می‌توان در نامه‌نگاری‌های این دو نفر خواند.

بازگشت سیمین دانشور به ایران :

وقتی سیمین دانشور تحصیلاتش را تمام کرد و به ایران بازگشت، شروع به کار تدریس در دانشگاه و مدارس کرد. اما در زندگی‌ شخصی‌شان مشکلی وجود داشت: آن‌ها نمی‌توانستند بچه‌دار شوند. برای درمان به اروپا رفتند. آنجا متوجه شدند که مشکل از سوی جلال است. درمان را رها کردند و تصمیم گرفتند با تمام سختی‌ها زندگی را با یکدیگر ادامه دهند. هرچند سیمین دانشور پس از مرگ خواهرش، هما ریاحی، سرپرستی فرزند او، لیلی، را برعهده گرفت و عشقش را نثار او کرد.

سیمین دانشور اهل هیچ حزب سیاسی‌ای نبود. هرچند به واسطه‌ی فعالیت‌های همسرش زیر ذره‌بین بود، خودش نخواست عضو هیچ حزبی شود. سیمین دانشور در سال 1348 کتاب مشهورش، «سووشون»، را منتشر کرد و کمی بعد هم همسرش را از دست داد. او در ابتدای کتاب سووشون، چنین تقدیم‌نامه‌ای نوشته است:

به یاد دوست
که جلال زندگی‌ام بود و در سوگش
به سووشون نشسته‌ام.

سیمین دانشور، پس از مرگ همسرش، به کارش در دانشگاه و تدریس ادامه داد. همچنان داستان می‌نوشت و با مطبوعات نیز همکاری می‌کرد. سیمین دانشور در سال‌های آخر عمر گرفتار بیماری شده بود. خواهرش، ویکتوریا، مراقب احوالش بود، برایش خرید می‌کرد و صبح به صبح به او سر می‌زند.

سیمین دانشور در نهایت 18 اسفند 1390 چشم از دنیا فروبست. مزار او در بهشت‌ زهرای تهران در قطعه‌ی هنرمندان قرار دارد.

بهترین کتاب‌های سیمین دانشور :

سیمین دانشور از اولین زنان داستان‌نویس ایران است. او داستان کوتاه و رمان نوشته است و آثارش به مهم‌ترین کتاب‌های ادبیات معاصر ایران بدل شده‌اند. در ادامه، با برخی از بهترین کتاب‌های سیمین دانشور آشنا می‌شویم:

• کتاب سووشون (Savushun): در سال 1348 منتشر و بارها تجدید چاپ شد. این کتاب داستان زندگی یوسف و زری است. یوسف خان است و می‌خواهد رعیتش آسوده زندگی کند و زیر بار ظلم نمی‌رود و زری می‌خواهد زندگی و آرامششان را حفظ کند. این کتاب تابه‌حال به زبان‌های انگلیسی، روسی، ژاپنی، فرانسوی، عربی، چینی،‌ آلمانی، اسپانیایی، ایتالیایی و ترکی ترجمه شده است. سووشون را با دو تلفظ «سَووُشون» و «سووَشُون» می‌خوانند و به معنای سوگ سیاوش است؛ نوع خاصی از عزاداری که پس از مرگ سیاوش در ادبیات ایران مرسوم شد و در برخی از مناطق ایران مانند فارس هنوز مرسوم است.
• کتاب شهری چون بهشت (A City Like Paradise): مجموعه داستان‌های کوتاه سیمین دانشور است که در سال 1340 منتشر و از آن زمان تا کنون چندین بار تجدید چاپ شده است. نویسنده با مهارتی مثال‌زدنی، از وقایع و اتفاقات و احساسات مردم گوناگون صحبت می‌کند و توجهی ویژه به مسائل زنان دارد.
• کتاب به کی سلام کنم؟: در سال 1359 چاپ شد. این کتاب مجموعه داستان‌هایی است که حول محور زن و مسائل آنان مانند فرزندآوری، تنهایی مادران، دوری مادر از فرزند و… نوشته شده است.
• کتاب جزیره‌ی سرگردانی: در سال 1372 انتشار یافت. شخصیت اصلی این کتاب زنی به نام هستی است؛ زنی روشن‌فکر و تحصیل‌کرده. سیمین دانشور در این داستان از بالاوپایین‌های زندگی هستی در طول انقلاب ایران، جنگ ایران و عراق و… نوشته است.

سبک نگارش سیمین دانشور :

سیمین دانشور در کتاب‌هایش، و به‌ویژه کتاب سووشون، از زبانی ساده و روان استفاده کرده است. نوشته‌های او از اصطلاحات عامیانه پر است که البته داستان نیز چنین چیزی را می‌طلبد. سیمین دانشور نزدیک‌ترین فرد به جلال آل‌احمد است؛ مردی که نثرش همه را وامی‌دارد تا از نوع نوشتن او تقلید کنند. اما سیمین دانشور با شجاعت خودش باقی می‌ماند. خودش درباره‌ی این موضوع این‌طور گفته است: «به‌حد کافی از سبک جلال تقلید می‌کردند. من دیگر نمی‌خواستم مقلّد جلال باشم.»

همین می‌شود که غلامرضا امامی ـ مترجم، پژوهشگر و ویراستار ـ او را بانوی هنرمندی می‌داند که خالق قصه‌های ماندگار بود و همیشه «اولین بود در همه چیز».

نقش زن در آثار سیمین دانشور :

آثار داستانی سیمین دانشور در سراسر تاریخ داستان پردازی ایران کم‌نظیر و از جهاتی یگانه است و برخلاف منفی نگری دربارهٔ شخصیت زن که حجم وسیعی از داستان‌های ایرانی راپر کرده و حتی نویسندگان زن هم در این زمینه نسبت به همجنسان خود جفا کردند، او زن را با همه جنبه‌های شخصیتی اش به نمایش گذاشته‌است.

شخصیت‌های زن داستان‌های دانشور، تسلیم محض نیستند و برای تغییر شرایط فعالیت‌هایی انجام می‌دهند. زنان داستان‌های دانشور محصور در بند خانه نبوده و اکثراً (غیر از زن داستان تصادف، زن داستان مار و مرد و نیکو زن سلیم) در جامعه فعالیت می‌کنند. آنها گاهی در جایگاه قدرتمندی قرار دارند؛ سرپرست گروه باستان‌شناسی در داستان کوتاه تیله شکسته، گاهی استاد دانشگاه است؛ زنان در رمان‌های جزیره سرگردانی و ساربان سرگردان، گاهی وضع موجود را برنمی‌تابند و دست به مبارزه می‌زنند؛ هستی در رمان‌های جزیره سرگردانی و ساربان سرگردان.

در داستان‌های سیمین دانشور هم زنانی از اقشار متوسط و بالای جامعه حضور دارند و هم زنانی از طبقه فرودست. اجتماع نکته جالب توجه این است که زنان طبقه پایین جامعه نیز کار می‌کنند. هر چند کار آنها کار غیررسمی و کلفتی و خدمتکاری است، اما همانند سه زن داستان گلریزان از راضیه تجار، تسلیم محض شرایط، سنت و مردان نیستند. احترام به آزادی‌های بنیادی زن، که درون مایه جهان‌بینی دانشور را تشکیل می‌دهد، تلاش برای برابری زبانهٔ ترازوی زنانگی ــ مردانگی و برقراری تعادل است.

اگر زن و مسایل زنان از هسته‌های بنیادی مباحث فمینیستی دانسته شود، سیمین دانشور همانگونه که خود نیز صراحت دارد، یک فمینیست است. سیمین دانشور، نخستین نویسنده زن ایرانی است که در تمام آثار خود، به شیوه‌های گوناگون، در پی بیان حقوق از دست رفته زنان است. او که به صراحت خود را فمینیست می‌داند، به نوعی از فمینیسم ایرانی و شرقی معتقد است که در آن از زیاده روی فمینیسم غربی خبری نیست. در فمینیسم دانشور جلوه‌هایی از فرهنگ دیرینه مردسالار، ناهنجاری‌های رفتاری مردان، مظلومیت و ستمدیدگی زنان، و بزرگداشت زن، آشکارا بازتاب می‌یابد.

سیمین دانشور از نگاه دیگران :

• سیمین بهبهانی، بانوی غزل‌سرای ایرانی، سیمین دانشور را نویسنده‌ای فراموش‌نشدنی می‌داند و معتقد است که او درمیان زنان، بهترین قلم را داشته است.
• جمال میرصادقی، نویسنده‌ی ایرانی، زبان سیمین دانشور را این‌طور توصیف می‌کند: «زبانی پخته، روان و شفاف. بدون هیچ‌گونه ابهام و ادا اطوار.»
• عبدالعلی دستغیب، منتقد ادبی اهل ایران، رمان‌های سیمین دانشور، مانند سووشون و جزیره‌ی سرگردانی، را رمان‌هایی جدید می‌داند که مزایای آثار کلاسیک را هم در خود دارند. این آثار به‌خوبی می‌توانند درهم‌آمیختگی رمان‌های غربی و ایرانی را نشان دهند. همچنین، تنوع و غنای شخصیت‌های زنانه‌ی این دو رمان را باید از ویژگی‌های بارز آن دانست.

• صفدر تقی‌زاده، «سیمین دانشور در تاریخ داستان‌نویسی ایران و به‌ویژه داستان‌نویسی زنان ایران، چهره‌ای یگانه است. چاپ و نشر آثار داستانی او تحولی در تاریخ داستان‌نویسی ایران به وجود آورد و خلأ نبود یک رمان‌نویس آگاه به رموز فوت و فن داستان‌نویسی را پر کرد و به زنان دیگر این جرأت را بخشید که ذوق داستان‌نویسی خود را بیازمایند و راه او را پی بگیرند. اکنون ما چیزی حدود دویست نویسنده و داستان‌نویس زن داریم، منهای نویسندگان داستان‌های عامه‌پسند. شهرت و اعتبار سیمین دانشور در کسوت یک رمان‌نویس پیشکسوت، تأثیرگذار و ماندگار، پیش از انتشار رمان‌های سه‌گانه به چنان مرتبه‌ای رسیده بود که اگر این اثر سه‌گانه هم منتشر نمی‌شد، همچنان استوار و پابرجا می‌ماند.»

اقتباس‌های فرهنگی از آثار سیمین دانشور :

• منیژه محامدی نمایشنامه‌ای با اقتباس از سووشون را با بازی افسانه بایگان و محمد اسکندری به روی صحنه برد. این نمایش از اسفند سال 1379 تا اردیبهشت سال 1380 در تئاتر شهر اجرا می‌شد. هرچند به طور کلی سیمین دانشور مخالف به تصویر درآوردن آثارش بود.
• فیلم زلزله دوم، نوشته و ساختهٔ افشین شرکت (1356) اقتباسی‌ست از داستان کوتاه تیله شکسته که نخستین بار در جلد اول مجله الفبا در تاریخ 1352/6/24 چاپ شد.

حقایقی جالب درباره سیمین دانشور :

خانه‌‎ای که سیمین و جلال در آن زندگی کردند در خیابان دزاشیب تهران قرار دارد. سیمین دانشور پس از اینکه همسرش، جلال آل‌احمد، را از دست داد، به‌تنهایی در این خانه زندگی می‌کرد و بعد از اینکه خودش از دنیا رفت، خانه‌شان به «خانه موزه‌ی سیمین و جلال» تبدیل شد. این خانه همان خانه‌ای بود که اهل ادب و سیاست، افرادی مانند نیما یوشیج، احمد شاملو، صمد بهرنگی و…، مدام به آن رفت‌وآمد داشتند.

فروش خانهٔ سیمین دانشور و جلال آل احمد و تبدیل آن به خانهٔ ادبیات، موضوعی است مورد مناقشه میان شهرداری و وارثان سیمین و جلال. روزنامهٔ اعتماد 10 اردیبهشت‌ماه 1393 در واپسین رویهٔ خود گزارشی در این باره چاپ کرده‌است.

در این گزارش، از قول معاون شهرداری نوشته شده که خانهٔ سیمین و جلال خریده شده‌است اما در سوی دیگر، علی خلاقی، همسر خواهرزاده و دخترخواندهٔ سیمین دانشور گفته‌است: «این خانه تا زمانی که حکم دادگاه مشخص نشده، نمی‌تواند به فروش برود و معامله از اساس باطل است چون شهرداری تحقیقی نکرده که بداند این خانه مالک دیگری دارد یا نه.»

علی خلاقی در گفت‌وگویی که در «اعتماد» چاپ شده، به وصیت‌نامه سیمین دانشور اشاره کرده که بر پایهٔ آن، لیلی ریاحی (دخترخواندهٔ سیمین دانشور) وارث ثلث اموال دانشور و مسئول انتشار کتاب‌هایش دانسته‌است.