معرفی هوشنگ گلشیری

پست معرفی هوشنگ گلشیری ، توسط سایت دانلود کتاب برای شما عزیزان تهیه شده است. هوشنگ گلشیری (زادهٔ ۲۵ اسفند ۱۳۱۶ در اصفهان – درگذشتهٔ ۱۶ خرداد ۱۳۷۹ در تهران) نویسندهٔ معاصر ایرانی و سردبیر مجلهٔ کارنامه بود. مورّخان ادبی وی را از تأثیرگذارترین داستان‌نویسان معاصر زبان فارسی دانسته‌اند.

او با نگارش رمان کوتاه شازده احتجاب در اواخر دههٔ چهل خورشیدی به شهرت فراوانی رسید. این کتاب را یکی از قوی‌ترین داستان‌های ایرانی خوانده‌اند.

گلشیری کارش را با آموزگاری در روستاها و سپس‌تر در اصفهان آغاز کرد. از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۷ به دعوتِ بهرام بیضایی در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران استادی کرد. پس از انقلاب با تشکیل جلسات هفتگی داستان‌خوانی و نقد داستان از سال ۱۳۶۲ تا پایان عمر خود نسلی از نویسندگان را پرورش داد که در دههٔ هفتاد خورشیدی به شهرت رسیدند. او همچنین عضو کانون نویسندگان ایران و از بنیانگذاران حلقه ادبی جُنگ اصفهان بود.

زندگینامه هوشنگ گلشیری

هوشنگ گلشیری (Houshang Golshiri) در تاریخ 25 اسفند 1316، در شهر اصفهان، در خانواده‌ای فقیر دیده به جهان گشود. زمانی که 5 ساله بود، خانواده به دلیل شغل پدر (که کارگر بنای شرکت نفت بود)، به شهر آبادان مهاجرت کردند. وی پس از به پایان رساندن دوران مدرسه در آبادان، در سال 1334 به شهر زادگاه خود بازگشت. هوشنگ گلشیری در سال 1338، به عنوان دانشجوی ادبیات فارسی در دانشگاه اصفهان نام‌نویسی نمود و در سال 1341 مدرک تحصیلی خود را دریافت کرد.

هوشنگ گلشیری در دوران دانشجویی سرودن شعر را آغاز کرد؛ اما خیلی زود دریافت که استعداد اصلی او در داستان‌نویسی، خصوصاً نگارش داستان کوتاه است، به همین خاطر شعر را به کلی کنار گذاشت و تمرکز اصلی خود را معطوف به نویسندگی ساخت. در همین برهه‌ی زمانی بود که با انجمن ادبی صائب اصفهان آشنا شد. شرکت در جلسات این انجمن، علاوه بر آن که آتش درونی گلشیری برای یادگیری ادبیات فارسی را شعله‌ورتر از گذشته کرد، سبب آشنایی وی با برخی از فعالان سیاسی آن زمان شد. در نتیجه‌ی این آشنایی، گلشیری وارد عرصه‌ی فعالیت سیاسی شد، فعالیتی که سرانجام در سال 1340، به دستگیری او انجامید.

هوشنگ گلشیری پس از تحمل 6 ماه حبس، از زندان آزاد شد و دوباره برای مدتی در نشست‌های انجمن ادبی صائب شرکت جست؛ اما پس از برگزاری شب‌های یادبود برای علی‌اکبر دهخدا و ملک‌الشعرای بهار، ساواک انجمن را به کلی تعطیل نمود. پس از تعطیلی انجمن صائب، گلشیری و برخی از اعضا دست به تأسیس انجمن جدیدی با نام «جُنگ اصفهان» زدند. جلسات این انجمن به صورت محدود، هر بار در خانه‌ی یکی از اعضا، برگزار می‌شد. هوشنگ گلشیری یکی از فعال‌ترین و مهم‌ترین اعضای این جلسات بود.

آغاز نویسندگی هوشنگ گلشیری

سال‌های 1347 تا 1356 را باید دوران اوج نویسندگی هوشنگ گلشیری دانست. او در سال 1347، نخستین کتاب خود را که مجموعه‌ای از نخستین داستان‌های کوتاهش بود با عنوان مثل همیشه به انتشار رساند. یک سال بعد، در سال 1348، او رمان شازده احتجاب را منتشر نمود. رمان کریستین و کید، مجموعه داستان نمازخانه کوچک من و رمان بره گمشده‌ راعی، دیگر کتاب‌های معروف هوشنگ گلشیری بودند که در این برهه‌ی زمانی، به ترتیب در سال‌های 1350، 1354 و 1356، به دست چاپ سپرده شدند.

هوشنگ گلشیری در سال 1352، برای دومین بار به علت فعالیت‌های سیاسی دستگیر شد؛ او بعد از انقلاب نیز طعم دستگیری را چشید. گلشیری پس از گذراندن دوران 6 ماهه‌ی محکومیت خود، با حکم قضایی تا 5 سال از حقوق اجتماعی (از قبیل حق تدریس) محروم بود. او پس از آزادی در سال 1353، به شهر تهران مهاجرت کرد و پس از اتمام دوران محرومیتش از تدریس عمومی، در دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران، به عنوان استاد مشغول کار گشت. وی همچنین با همراهی چند تن از اعضای انجمن ادبی جنگ، همچون روال پیشین، برگزاری جلسات ادبی را از سر گرفت. گلشیری در این نشست‌ها، داستان‌های کوتاه خود را که به تازگی به چاپ رسیده بودند به اشتراک می‌گذاشت. او در سال 1357 به اصفهان بازگشت و ضمن آغاز کار معلمی در دبیرستان، یک کارگاه داستان‌نویسی و یک نمایشگاه نقاشی راه‌اندازی کرد. گلشیری در سال 1358 با فرزانه طاهری، مترجم معروف ایرانی، ازدواج کرد؛ حاصل این ازدواج یک دختر و یک پسر، با نام‌های غزل و باربد بوده است.

هوشنگ گلشیری سرانجام در تاریخ 16 خرداد 1379، بر اثر مننژیت، چشم از جهان فرو بست و در آرامگاه امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد. فرزانه طاهری با همراهی چند تن از دوستداران گلشیری، پس از درگذشت وی، «بنیاد هوشنگ گلشیری» را تأسیس نمود. اهدای جایزه‌ی هوشنگ گلشیری و برگزاری کلاس‌های آموزش نویسندگی، از مهم‌ترین فعالیت‌های این بنیاد مستقل به شمار می‌آیند. هوشنگ گلشیری در پیشرفت ادبیات داستانی ایران، چه از طریق آثارش و چه به وسیله‌ی شاگردان موفقی که در طول سال‌ها فعالیتش در انجمن‌های ادبی تربیت کرده بود، نقش بسیار مهم و پررنگی را ایفا کرد.

بهترین کتاب‌های هوشنگ گلشیری

ماحصل بیش از سه دهه فعالیت ادبی هوشنگ گلشیری، پنج مجموعه داستان، چند داستان بلند، هفت رمان، یک فیلم‌نامه، تعداد قابل توجهی مقاله‌ی ادبی و چند اثر غیرداستانی دیگر است. بسیاری از آثار او (از قبیل داستان کوتاه مردی با کراوات سرخ، رمان شازده احتجاب و رمان آینه‌های دردار) به زبان‌های مختلف ترجمه شده‌اند. در ادامه، مروری مختصر بر برخی از بهترین کتاب‌های هوشنگ گلشیری خواهیم داشت:

کتاب شازده احتجاب (Prince Ehtejab): کتاب شازده احتجاب، نخستین رمان هوشنگ گلشیری و دومین کتاب اوست که نخستین بار در سال 1348 منتشر شد. او در این رمان، به روایت زندگی یکی از اعضای باقی‌مانده‌ی خاندان قاجار با نام شازده احتجاب می‌پردازد؛ شازده احتجاب پس از آن که سقوط شکوه قاجار را با چشمان خود مشاهده نموده، حالا ضمن برخورداری از یک بیماری مزمن، تک‌وتنها در عمارتی بزرگ، روزهای خویش را در غم و ناراحتی سپری، و درمورد دوران گذشته خیال‌پردازی می‌کند. گلشیری این اثر را قبل از انتشار رسمی، در انجمن جنگ اصفهان خوانده بود. کتاب شازده احتجاب، اغلب به عنوان یکی از بهترین رمان‌های تاریخ ادبیات داستانی ایران شناخته می‌شود.

کتاب کریستین و کید (Christine and Kid): هوشنگ گلشیری، کتاب کریستین و کید را برای نخستین بار در سال 1350 منتشر کرد. او در این رمان که از هفت داستان به‌هم‌پیوسته تشکیل شده است، دلبستگی زن انگلیسی متأهلی به نام کریستین به یک نویسنده‌ی جوان را روایت می‌کند. این اثر در زمان انتشار برخلاف شازده احتجاب چندان مورد توجه قرار نگرفت، اما پس از گذشت سال‌ها، حالا بسیاری کریستین و کید را از لحاظ ساختار و تکنینک‌های داستان‌نویسی، یکی از بزرگ‌ترین رمان‌های تاریخ ایران می‌دانند.

کتاب بره گمشده راعی (Ra’i’s Lost Lamb): هوشنگ گلشیری در رمان بره گمشده راعی، زندگی معلم جوان و تنهایی به نام راعی را به تصویر می‌کشد. گلشیری در نظر داشت این کتاب را در سه دفتر منتشر کند، اما تنها موفق به انتشار نخستین دفتر آن با عنوان «تدفین زندگان» شد.

کتاب نیمه تاریک ماه (The Dark Side of the Moon): کتاب نیمه تاریک ماه، اکثر داستان‌های کوتاه هوشنگ گلشیری را که از سال 1339 تا 1377 به نگارش رسانده بود شامل می‌شود. کتاب نیمه تاریک ماه به کوشش فرزانه طاهری، پس از مرگ نویسنده به چاپ رسید. طاهری داستان‌های این اثر را بر اساس تاریخ نگارش آن‌ها توسط نویسنده، مرتب کرده است.

جوایز و افتخارات هوشنگ گلشیری
جایزه‌ی هلمن – همت (Hellman – Hammett Award): هوشنگ گلشیری در سال 1376، موفق به کسب جایزه‌ی هلمن – همت شد.

جایزه‌ی صلح اریش ماریا رمارک (Erich Maria Remarque Peace Prize): هوشنگ گلشیری در سال 1378، جایزه‌ی صلح اریش ماریا رمارک را دریافت کرد.

اقتباس‌های سینمایی و فرهنگی از آثار هوشنگ گلشیری
فیلم سینمایی شازده احتجاب : بهمن فرمان آرا در سال 1353، با اقتباس از رمان شازده احتجاب گلشیری، فیلمی با همین عنوان کارگردانی و تولید کرد.

فیلم سینمایی سایه‌های بلند باد (Tall Shadows of the Wind):سایه‌های بلند باد، نام فیلمی سینمایی به کارگردانی بهمن فرمان آرا و محصول سال 1357 است. فرمان آرا، فیلم‌نامه‌ی این اثر سینمایی را با اقتباس از داستان معصوم اول به قلم هوشنگ گلشیری، نوشته است.

فیلم کوتاه عروسک چینی بابا (Dad’s Fragile Doll): علی زارع قنات نوی، با اقتباس از داستان عروسک چینی بابا به قلم هوشنگ گلشیری، فیلم پویانمایی کوتاهی را با همین عنوان کارگردانی کرد. این اثر، که نخستین بار در سال 2013 در خارج از کشور به نمایش گذاشته شد، موفق به کسب جایزه در جشنواره‌ی سینمایی «کهنه سربازان استرالیا» شد.

حقایقی جالب درباره‌ هوشنگ گلشیری

هوشنگ گلشیری از سال 1357 تا 1372، با هدف سخنرانی، داستا‌ن‌خوانی و شرکت در همایش‌های ادبی بین‌المللی، به کشورهای مختلفی از قبیل هلند، انگلستان، سوئد، آلمان، دانمارک، فرانسه، آمریکا و بلژیک سفر کرد.

هوشنگ گلشیری، برای تمام شاعرهای موردعلاقه‌‌ی هم‌عصر خود، پوشه‌ای فراهم دیده بود تا بتواند اشعار آن‌ها را هر زمان که اراده کند، بخواند.

بازجویان ساواک باتوجه به برخی از نوشته‌های هوشنگ گلشیری، گمان می‌کردند که او عقاید ضدمذهبی دارد؛ اما زمانی که برای نخستین بار کتابخانه‌ی شخصی او را دیدند، از مشاهده‌ی چندین قفسه‌ پر از کتب اسلامی و تفسیر قرآن، متعجب شدند.

تحصیل و فعالیت سیاسی
گلشیری دوران تحصیل خود را در آبادان سپری می کند و در ۱۳۳۴ خورشیدی به اصفهان باز می گردد. وی در ۱۳۳۸ خورشیدی در رشته ادبیات فارسی وارد دانشگاه اصفهان می شود. در همین زمان با انجمن ادبی صائب آشنا می شود و همین اتفاق باعث می شود تا گلشیری بیش‌ازپیش به ادبیات علاقه‌مند شود. همچنین آشنایی با برخی فعالان سیاسی در این جلسه ها، گلشیری را وارد عرصه فعالیت سیاسی می کند و در اواخر سال ۱۳۴۰ نیز دستگیر و زندانی می شود تا اینکه در پایان شهریور ۱۳۴۱ خورشیدی از زندان آزاد و در همان سال نیز از دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان فارغ‌التحصیل می شود.

گلشیری در اواخر ۱۳۵۲ خورشیدی بار دیگر دستگیر می شود و حدوداً ۶ ماه را در زندان می گذراند. او پس از آزادی به مدت پنج سال از حقوق اجتماعی، ازجمله تدریس محروم می شود و به‌ناچار در ۱۳۵۳ خورشیدی به تهران مهاجرت می کند. در ۱۳۵۶ خورشیدی به دعوت بهرام بیضایی کار در گروه تئاتر دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران آغاز کرد. در پاییز همین سال، در شب‌های شعر گوته که توسط کانون نویسندگان ایران با همکاری انستیتو گوته، در باغ این انجمن برپا شد به ایراد سخنرانی‌ِ مشهوری با عنوان «جوان‌مرگی در نثر معاصر فارسی» پرداخت و در بهمن همین سال جایزه فروغ فرخزاد را به دست آورد.

این نویسنده در تابستان سال ۱۳۵۷ خورشیدی در یک طرح بین‌المللی برای نویسندگان به آمریکا سفر کرد. طی چند ماه اقامت در خارج از ایران به ایراد سخنرانی در شهرهای مختلف دنیا پرداخت و در زمستان همان سال، به کشور بازگشت و ضمن اقامت در اصفهان، تدریس در دبیرستان را از سر گرفت.

کارگاه داستان‌خوانی
یکی از اقدامات تأثیرگذار و مهم گلشیری تشکیل کارگاه‌های داستان و پرورش نسل تازه‌ای از نویسندگان ایرانی بود. وی جلسه های هفتگی داستان‌خوانی و نقد داستان را از ۱۳۶۲ خورشیدی تا پایان عمر خود در هر شرایطی به صورت مستمر برگزار کرد. وی در اواسط ۱۳۶۲ خورشیدی جلسه های هفتگی داستان‌خوانی را که به جلسه های پنج‌شنبه‌ها معروف شد، با شرکت نویسندگان جوان در خانه خود برگزار می کرد. این جلسات تا اواخر سال ۱۳۶۷ خورشیدی با حضور نویسندگانی چون یارعلی پورمقدم، محمدرضا صفدری، محمد محمدعلی، حسین سناپور، آذر نفیسی، عباس معروفی، منصور کوشان، شهریار مندنی‌پور، منیرو روانی‌پور، قاضی ربیحاوی، ناصر زراعتی، حسین مرتضاییان آبکنار و ابوتراب خسروی ادامه داشت.

معلم و روشنفکر
گلشیری از شاخص‌ترین روشنفکران زمانه خود بود. خاستگاه او به فرهنگ و آموزش گره خورده بود و این، راه را بر او هموارتر می‌کرد. او نخستین قدم‌هایش را، به‌عنوان معلمی که وظیفه آموزش شاگردانی را به عهده داشت، برداشت و این روند را تا روزهای آخر عمرش ادامه داد. توجه به متن و نه حاشیه، نگاه مرجع‌پذیر و ریشه‌دار در دانش نقد ادبی، صراحتی کم‌نظیر که از هیچ رابطه دور و نزدیکی تأثیر نمی‌گرفت و تشویق به متوسط نماندن و پیشروی و به قولِ خودش، «جوان‌مرگ» نشدن، از برجستگی‌های گلشیری بود که در نقدها و یادداشت‌هایش کاملاً مشهود است. میل به یادگیری او هم‌زمان با معلمی خصلتی بود که از همان نحله روشنفکری و عقیده به متوسط نماندن برآمده بود.

آثار
از گلشیری مجموعه داستان‌های مثل همیشه، نمازخانه کوچک من،جبه‌خانه، پنج گنج، دست تاریک، دست روشن و رمان‌های شازده احتجاب، کریستین و کید، بره گمشده راعی، معصوم پنجم یا حدیث مرده بر دار کردن آن سوار که خواهد آمد، حدیث ماهی‌گیر و دیو، در ولایت هوا، آینه‌های دردار و جن نامه به جا مانده است.

آثار مهم و برجسته هوشنگ گلشیری
زندگینامه هوشنگ گلشیری به عنوان یک نویسنده مطرح ایرانی سرشار از آثار فاخر است که در اینجا به بررسی و معرفی اجمالی برخی است برجسته ترین آنها می‌پردازیم:

کتاب نیمه تاریک ماه
خرید کتاب نیمه تاریک ماهمجموعه داستانی نیمه تاریک ماه مشتمل بر 36 داستان کوتاه است که از سال 1339 تا 1377 به نگارش در آمده است. این مجموعه که قرار بود در سه جلد مجزا با موضوع داستان کوتاه، رمان و نقد چاپ شود، پس از مرگ هوشنگ گلشیری و به کوشش فرزانه طاهری همسر وی به صورت یک مجموعه منتشر شد. این مجموعه را می‌توان یکی از اولین تجربه‌های داستان مدرن زبان فارسی دانست. نیمه تاریک ماه به زبان های فرانسوی و انگلیسی ترجمه شده است.

کتاب آینه های دردار
خرید کتاب آینه های درداررمان آینه های دردار روایت زندگی و تجربه‌های نویسنده‌ای به نام ابراهیم است که به‌منظور شرکت در یک گردهمایی ادبی با ایرانیان خارج از کشور راهی اروپا می‌شود. در یک همایش، در میان یادداشت‌های دریافتی‌اش، متوجه کاغذهایی می‌‌شود که حاکی از آشنایی قبلی او با فردی ناشناس است. ابراهیم موفق به کشف هویت این ناشناس می‌شود: دوست دوران کودکی‌اش صنم که همراه همیشگی جلسات داستان‌خوانی ابراهیم می‌شود. گفتگوهای خصوصی آن دو در کافه‌های مشهور پاریس ادامه‌ی این داستان جذاب را رقم می‌زند. گلشیری در آینه های دردار به ارزیابی تضادهای فرهنگی ایران و اروپا و پاره‌ای از مشکلات داستان‌نویسی سیاسی پرداخته است.

کتاب جبه خانه
خرید کتاب جبه خانهکتاب جبه خانه مجموعه داستانی مشتمل بر 4 داستان کوتاه با عناوین جبه خانه، به خدا من فاحشه نیستم، بختک و سبز مثل طوطی، سیاه مثل کلاغ است که در سال 1362 منتشر شد. جبه خانه در اصفهان به معنی محل نگهداری البسه و اشیا عتیقه است که نام بهترین داستان این مجموعه است.

بهترین کتاب هوشنگ گلشیری
کتاب شازده احتجاب در فهرست شاهکارهای ادبی معاصر ایران قرار دارد که برای اولین بار در سال 1348 منتشر شد. این کتاب که به بهترین کتاب هوشنگ گلشیری مشهور است و به زبان های فرانسوی و انگلیسی ترجمه شده، روایت انحطاط زندگی اشرافی است که بر دوران سلطنت در ایران دلالت دارد. گلشیری اندکی پس از تولید فیلم سینمایی بر اساس این رمان، دستگیر و نزدیک به شش ماه زندانی شد.

داستان از این قرار است که در اواسط دهه 1920، در خانه‌ای فرسوده در یکی از شهرهای ایران، آخرین بازمانده یک سلسله سرنگون‌شده بر اثر بیماری سل رو به موت است. قلمرو نفوذ این شاهزاده پیر اکنون به خانه‌‌ای محقر محدود شده و در آنجا شکوه و جلال اجدادش او را آزار می‌دهد. شازده، سرگردان در گذشته، بخشی از گذشته شاد و اغلب بی‌رحمانه اجدادش را دوباره زنده می‌کند. دوران هولناکی از استبداد که در آن مردان، زنان و کودکان بی‌دلیل به قتل می‌رسند. تصاویر بستگانی که مدت‌ها قبل مرده‌اند در ذهن توهم‌آمیز شازده زنده شده و او را تهدید می‌کنند…