معرفی مجتبی آقا بزرگ علوی

پست معرفی مجتبی آقا بزرگ علوی ، توسط سایت دانلود کتاب برای شما عزیزان تهیه شده است. «سید مجتبی آقابزرگ علوی» نویسنده و فعال اجتماعی در 13 بهمن سال 1282 در تهران در خانواده‌ای سطح بالا و روشن‌فکر متولد شد. او در جوانی برای تحصیل به آلمان رفت و رشته‌ی علوم تربیتی و روانشناسی را دنبال کرد. او از دانشگاه «مونیخ» آلمان فارغ‌التحصیل شد و نوشتن داستان را به‌طورجدی از همان دوران آغاز کرد.

او با انتشار آثارش فضای داستان‌های فارسی را متحول کرد و در کنار افرادی همچون «صادق هدایت» و «صادق چوبک» به‌عنوان پدران داستان‌نویسی نوین ایرانی قرار گرفت. «بزرگ علوی» همواره در سراسر زندگی‌اش با نوشتن آثارش وضعیت اجتماعی و سیاسی جامعه را به تصویر می‌کشید و ازجمله نویسندگانی بود که بارها برای شرکت در جریانات سیاسی به زندان افتاد. او پس از بازگشتش از آلمان، مدتی در تهران و شیراز به تدریس مشغول شد و روزنامه‌نگاری را دنبال کرد. او در آن روزگار با «صادق هدایت» آشنا شد و با «فرزاد مسعود» و«مجتبی مینوی» گروه ربعه را تشکیل دادند. آن‌ها در این دوران داستان‌های فارسی را با سبک جدید و متفاوتی از گذشته می‌نوشتند که بر ادبیات فارسی معاصر بسیار تأثیرگذار گذاشتند.

«بزرگ علوی» در اردیبهشت سال 1316 به دلیل توجه و پیروی از کمونیسم محاکمه شد و حدود هفت سال را در زندان سپری کرد. او در کنار سایر روشن‌فکران و افراد متمول جامعه از حقوق افراد ضعیف و زحمتکش جامعه دفاع می‌کرد و روحیه‌ مبارزه‌طلبی‌اش را در داستان‌هایش منتقل می‌کرد. او به همراه 52 نفر دیگر در این دوران به زندان افتاد که به تأثیر از آن «علوی» کتاب «پنجاه‌وسه نفر» و «ورق‌پاره‌های زندان» را منتشر کرد. «بزرگ علوی» در «پنجاه‌وسه نفر» دوره‌ی حکومت رضاشاه را شرح می‌دهد با پیوند میان ادبیات و سیاست خفقان آن زمان را روایت می‌کند.

او درباره‌ی مقصودش از نوشتن «پنجاه‌وسه نفر» گفته است: «من می‌خواهم پیچ و مهره اجتماع دوره سیاه را به‌طور بارز به خوانندگان خود نشان دهم. محاکمه پنجاه‌وسه نفر با این وضع افتضاح‌آور که یکی از آثار ننگین تاریخ ایران به شمار می‌رود، محصول اوضاع و احوالیست که دوره سیاه را پابرجا کرده بودند؛در محاکمه پنجاه‌وسه نفر و در گرفتاری و آزادی آن‌ها تمام طبقات اجتماع ایران شریک بودند، بنابراین اگر من موفق شوم که حادثه ۵۳ نفر را به‌طوری‌که در حقیقت بوده، و وقایعی را که اطراف آن رخ داده، چنانکه شاید و باید، شرح دهم، گمان می‌کنم توانسته‌ام اوضاع اجتماع ایران را در این بیست‌ساله اخیر تشریح کنم.»

«ورق‌پاره‌های زندان» نیز شرح‌حال دوران زندان این نویسنده و وضعیت اجتماعی و سیاسی آن روزگار است که آن‌‌ها را نویسنده روی کاغذ قند، کاغذ سیگار اشنو و پاکت‌های میوه و شیرینی می‌نوشت. این نویسنده‌ی تأثیرگذار از نخستین تحصیل‌کرده‌های خارج از ایران آن زمان بود و بر زبان آلمانی تسلط داشت. او علاوه بر نوشتن آثار تأثیرگذار و ماندگارش چند اثر بین‌المللی را نیز به فارسی ترجمه کرد. او «دوشیزه‌ی اورلئان» نوشته‌ی «شیلر» و «کسب‌وکار خانم وارن» نوشته‌ی «جرج برنارد شاو» را به فارسی ترجمه کرد و خوانندگان آن زمان را با ادبیات آلمان آشنا کرد.

«بزرگ علوی» پس از رهایی‌ از زندان بار دیگر به اروپا سفر کرد و تا انقلاب اسلامی در آن‌جا سکونت داشت. او در این دوران علاوه بر نوشتن داستان در دانشگاه «هومبولدت» آلمان مشغول به تدریس شد. او در دهه‌ی پنجاه به ایران بازگشت و پس از مدتی بار دیگر به آلمان رفت و در 28 بهمن سال 1375 به علت سکته‌ی قلبی در «برلین» درگذشت. «بزرگ علوی» سرآغاز جریانی جدید در داستان‌نویسی ادبیات فارسی معاصر بود و شخصیت برجسته و آثار ماندگارش پس از چند دهه‌ همچنان قابل مطالعه و بررسی است.

زندگینامه بزرگ علوی

بزرگ علوی (Bozorg Alavi) در محله‌ی چاله‌میدان تهران به دنیا آمد. پدربزرگ و پدر او از طبقه‌ی تجار و از مبارزان آزادی‌خواه جنبش مشروطه بودند. پدربزرگش نماینده‌ی دور اول مجلس شورای ملی بود. پدرش، ابوالحسن، نیز از فعالان مشروطه‌خواه بود که کتابی درباره‌ی رجال مشروطیت نوشت. ابوالحسن برای پیگیری اهداف انقلاب به همراه تعدادی دیگر از مشروطه‌خواهان به برلین رفت. او در سال 1302 دو پسر خود،‌ مرتضی و بزرگ، را برای تحصیل به آلمان برد. پدر بزرگ علوی در سال 1306 در برلین خودکشی کرد.

بزرگ علوی که از نوجوانی به ادبیات علاقه‌مند بود و در زمان تحصیل در اروپا با آثار نویسندگان برجسته‌ی غربی از نزدیک آشنا شده بود، پس از پایان تحصیل در سال 1307 به‌ ایران بازگشت و به کار تدریس در شیراز و سپس‌ تهران پرداخت. اولین کارهای بزرگ علوی در زمینه‌ی ترجمه بود و به علت تسلط به زبان آلمانی تصمیم به ترجمه‌ی برخی از آثار غربی به فارسی گرفت: «دوشیزه اورلئان» اثر فریدریش شیلر،‌ شاعر آلمانی، و «کسب‌و‌کار میسیز وارن» اثر جرج برنارد شاو، نمایشنامه‌نویس ایرلندی. ترجمه‌های علوی از نظر منتقدان دقیق است و با فارسی روانی نوشته شده است.

زندگینامه و دانلود بهترین کتاب‌های بزرگ علوی

بزرگ علوی ‌پس از بازگشت به ایران بـا صادق‌ هدایت، نویسنده‌ی نوگرا و روشنفکر مشهور، آشنا شد. آن‌ها به این فکر افتادند تا درباره‌ی لطماتی که‌ در طول تاریخ بـه‌ فرهنگ ایران وارد شده داستان‌هایی‌ بنویسند. با پیوستن‌ شین پرتو به آن‌ها، کتاب‌ «انیران» ‌را در 1310 خورشیدی منتشر کردند کـه شامل سه‌ داستان بود. صادق هدایت‌ «سایه‌ی مغول»،‌ بزرگ علوی‌ «دیو راه» و شـین پرتو «حمله‌ی اسکندر به‌ ایران»‌ را نوشت. چندی بعد، مجتبی مینوی‌، مسعود فرزاد و عبدالحسین‌ نوشین‌ به این جمع اضافه شدند که‌ هر کدام‌ در شاخه‌ای از فرهنگ و هنر دست‌ داشتند. در آن زمان این حلقه‌ی ادبی نوگرا به «گروه‌ ربعه»‌ معروف شدند؛ در مقابلِ «ادبای سبعه» که برخی از اساتید ادبیات کهن را شامل می‌شدند. گروه‌ ربعه‌ نماینده‌ی‌ ادبیات‌ نوگرای ایران بود که‌ می‌کوشید فرهنگ باستانی و جدید ایران را با فرهنگ و ادبیات مدرن اروپا پیوند دهد. این گروه نقشی کلیدی در گسترش ادبیات و داستان‌نویسی نوین ایران بر عهده داشت.

دوران نویسندگی بزرگ علوی
بزرگ علوی پس از بازگشت به ایران، داستان «باد سام» را نوشت و با کمک صادق هدایت منتشر کرد. همچنین با دکتر تقی ارانی در راه‌اندازی و اداره‌ی مجله‌ی دنیا همکاری کرد. دنیا یکی از نشریات مهم آن زمان است که به تحول فکری و علمی در ایران کمک فراوانی کرد. پس از ملحق شدن ایرج اسکندری به آن‌ها، اولین شماره‌ی مجله‌ی دنیا در بهمن 1312 منتشر شد. مجله‌ی دنیا چند شماره بیشتر انتشار نیافت و در اردیبهشت 1316 از سوی اداره‌ی شهربانی و امنیتی توقیف شد و اعضای آن با پرونده‌سازی و اتهام فعالیت کمونیستی و براندازی از سوی حکومت بازداشت و به تحمل زندان‌های طولانی به مدت 3 تا 10 سال محکوم شدند. بزرگ علوی نیز به 7 سال زندان محکوم شد، اما در سال 1320 پس از کنار رفتن رضاشاه از قدرت، از زندان آزاد شد.

بزرگ علوی قبل از دوره‌ی زندان مجموعه داستان «چمدان» را که مشتمل بر شش داستان کوتاه است، منتشر کرد. سال‌های بازداشت و زندان تجربه‌ی ارزشمندی برای علوی بود و زمینه‌ی نگارش آثاری ارزشمند را برای او مهیا ساخت. مجموعه داستان «ورق‌پاره‌های زندان» از جمله‌ی این آثار است که در سال 1321 منتشر شد. این مجموعه یادداشت‌های بزرگ علوی است که او در زندان روی پاکت سیگار و بسته‌بندی قند و میوه می‌نوشت و به‌صورت مخفیانه به خارج از زندان می‌فرستاد. بزرگ علوی در این کتاب فضای زندان و نگرش زندانیان را نسبت به حکومت دیکتاتوری وقت به‌صورت داستانی روایت کرده است. علوی در سال 1323 کتاب «پنجاه و سه نفر» را نوشت که گزارشی است از زندگی و افکار این گروه مهم در ایام تحمل حبس.

بزرگ علوی مجموعه داستان «نامه‌ها» را در سال 1327 و داستان «چشم‌هایش» را در سال 1330 منتشر کرد. این کتاب که آن را مهم‌ترین اثر بزرگ علوی می‌دانند در سال 1338 به زبان آلمانی ترجمه شد. علوی در آن سال‌ها مطالبی نیز برای نشریات حزب توده می‌نوشت و یکی از اعضای شورای سردبیری مجله‌ی پیام نو بود.

آثار دوره‌ی مهاجرت بزرگ علوی

بزرگ علوی در فروردین 1332 برای مداوای بیماری به آلمان مسافرت کرد. چند ماه بعد، کودتای 28 مرداد در ایران به وقوع پیوست و او که شاهد بازداشت و اعدام دوستان خود بود، مجبور شد در اروپا سکونت گزیند. بزرگ علوی پس از انقلاب 57 به ایران بازگشت، اما شرایط را مهیا ندید و پس از مدتی دوباره به آلمان رفت. علوی در آلمان شرقی به تدریس و پژوهش درباره‌ی ادبیات فارسی در دانشگاه هومبولت پرداخت. او در طول این سال‌ها مجموعه داستان «میرزا» را منتشر کرد که متشکل از پنج داستان کوتاه است. کتاب بعدی او،‌ «سالاری‌ها»، در سال 1354 و رمان «موریانه» در سال 1372 منتشر شد.

«کتاب تاریخ و تحول ادبیات جدید ایران»‌ از دیگر آثار مهم بزرگ علوی است که در سال 1338 به زبان آلمانی تألیف و در برلین شرقی منتشر شد. علوی به کار ترجمه نیز اشتغال داشت و برخی از آثار فارسی، از جمله برخی از شعرهای عمر خیام نیشابوری و «هفت پیکر» نظامی گنجوی، را به آلمانی ترجمه کرد.

یکی دیگر از آثار بزرگ علوی در این ایام تدوین کتاب فرهنگ فارسی به آلمانی بود که به‌صورت گروهی و پس از پنج سال پژوهش منتشر شد. او همچنین کتابی درباره‌ی وضعیت سیاسی و اجتماعی تاریخ معاصر ایران به زبان آلمانی نوشت. آخرین اثر قلمی بزرگ علوی تألیف کتاب آموزش زبان فارسی به آلمانی بود.

بزرگ علوی نهایتاً در 92سالگی پس از تحمل دو هفته بیماری در شهر برلین آلمان درگذشت و همان‌جا به خاک سپرده شد.

بهترین کتاب‌های بزرگ علوی
کتاب چشم‌هایش (Her Eyes): این رمان را از اولین آثار داستانی فارسی می‌دانند که با محوریت زن نوشته شده است. پیرنگ داستان درباره‌ی روابط نقاش مشهوری به نام استاد ماکان است که از مبارزان علیه حکومت دیکتاتوری رضاشاه بوده و اکنون در تبعید به سر می‌برد. از او یک نقاشی از چشم‌های یک زن به‌ جا مانده که به نظر می‌رسد رازی را در خود پنهان کرده است و راوی در طول رمان تلاش می‌کند از آن رمزگشایی کند.

کتاب گیله‌مرد: مجموعه‌ی هشت داستان کوتاه است. داستان اصلی این مجموعه حکایت زندگی دهقانی شورشی در یکی از روستاهای گیلان است که علیه جور و ستم حاکم محلی به پا خاسته و همسر او از سوی مأموران حکومت کشته می‌شود. از آنجا که این داستان زندگی و سیر تطور یک قهرمان را نشان می‌دهد، برخی منتقدان آن را با «داش‌آکل» صادق هدایت و «تنگسیر» صادق چوبک مقایسه می‌کنند.

کتاب موریانه: وقایع این کتاب در واپسین سال‌های حکومت خاندان پهلوی می‌گذرد. قهرمان این داستان بر اثر یک اتفاق و به‌صورت ناخواسته وارد ساواک می‌شود و قدم به مسیری بی‌بازگشت می‌گذارد. بزرگ علوی در این کتاب با تشریح دوران زندگی راوی، تصویری از مناسبات و ساختار قدرت سیاسی در آن برهه ارائه می‌دهد. این کتاب بعد از انقلاب در ایران منتشر شد.

آشنایی علوی با بزرگان ادبی و سیاسی
علوی در سال ۱۳۰۹، از یک سو با صادق هدایت آشنا شد و از سوی دیگر، دوستی خود را با تقی ارانی آغاز کرد. اولی او را بیش‌ از پیش به وادی ادبیات برد؛ اما دومی او را به خط سیاست و اعتراضات سیاسی کشاند.

علوی در سال ۱۳۱۰، گروه «رَبعه» را در کنار هدایت، مجتبی مینوی و مسعود فرزاد تأسیس کرد و به این شکل، جریان نوگرایی ادبی را در کنار سنت‌گرایان گروه «سَبعه» به پیش ‌برد. در همین سال بود که با محمد‌علی جمالزاده، پدر داستان‌ کوتاه فارسی، آشنا شد. علوی کتاب‌ «چمدان» را در سال ۱۳۱۳ چاپ کرد.

زندانی شدن علوی و آغاز ادبیات زندان
این نویسنده در سال ۱۳۱۶، به اتفاق «۵۲» نفر از مخالفان سیاسی، گرفتار زندان پهلوی شد. در سال‌هایی که زندانی بود، کتاب «ورق‌پاره‌های زندان» را نوشت. در سال ۱۳۲۰ که از زندان آزاد شد، روزنامه‌ی «مردم» را تأسیس کرد و یک سال بعد نیز کتاب «پنجاه‌و‌سه نفر» را منتشر کرد. علوی هم فعالیت ادبی و هم مخالفت‌های سیاسی‌اش را همچنان ادامه داد تا اینکه باز هم در سال ۱۳۲۷ راهی زندان شد. در سال ۱۳۳۰، کتاب «نامه‌ها» را چاپ کرد و نقدهایی بر برخی از شاهکارهای ادبی، مانند «خوشه‌های خشم» جان اشتاین بک نوشت. او در سال ۱۳۳۱، کتاب «چشم‌هایش» را چاپ کرد.

مهاجرت علوی به آلمان
در سال ۱۳۳۲، هم‌زمان با کودتای ۲۸ مرداد، علوی به آلمان مهاجرت کرد. علوی در این کشور، فعالیت‌های ادبی خود را به‌عنوان استاد دانشگاه هومبولت ادامه داد و داستان «گل‌ و بلبل» را به آلمانی چاپ کرد. همین‌طور ترجمه‌ی آلمانی «چشم‌هایش» را به مخاطبان آلمانی‌زبان ارائه کرد.

در سال ۱۳۴۳ کتاب «تاریخ و تطور ادبیات نوین ایران» را چاپ کرد و به‌عنوان پژوهشگر ادبی، به فعالیت‌های علمی خود ادامه داد. علوی از آموزش زبان فارسی نیز غافل نماند و در سال ۱۳۴۶، کتاب درسی فارسی برای آلمانی‌زبانان را چاپ کرد. بزرگ علوی رفته‌رفته آثار ماندگاری را در زمینه‌ی ادبیات کهن عرضه کرد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: «افسوس که دوره جوانی طی شد» که ترجمه‌ای است از رباعیات خیام، داستان‌های «احسن‌القصص»، ترجمه‌ی «هفت پیکر نظامی» و… .

علوی در سال‌های پس از انقلاب
پس از وقوع انقلاب ۵۸، علوی چند بار به ایران سفر کرد؛ اما هرگز در ایران ماندگار نشد. در این سال‌ها، کماکان به‌عنوان یکی از چهره‌های تأثیرگذار ادبیات به ترجمه و نقدنویسی ادامه داد. همچنین کتاب‌هایی مانند «چشم‌هایش» را که پیش از انقلاب ممنوع‌الچاپ بود، مجدداً به چاپ رساند.

علوی پس از سال‌ها نگارش و پژوهش، در سال ۱۳۷۵ و بر اثر عارضه‌ی قلبی در گذشت و در کشور آلمان به خاک سپرده شد.

نظر بزرگان ادبی در مورد بزرگ علوی و آثارش
به زعم بسیاری از نویسندگان و ادیبان معاصر، بزرگ علوی یکی از شخصیت‌های اثرگذار و جریان‌ساز ادبیات معاصر به شمار می‌رود. در ادامه، دیدگاه برخی از این بزرگان ادبی را در مورد بزرگ علوی و آثار او مرور می‌کنیم.

باقر مؤمنی، نویسنده، مترجم، پژوهشگر و تاریخ‌نگار مشهور، بزرگ علوی را یکی از پایه‌گذاران قصه‌نویسی مدرن و بزرگ‌ترین نویسنده‌ی واقع‌گرای سیاسی‌اجتماعی می‌داند و باور دارد که نباید شخصیت بزرگ علوی را به مبارزات و دیدگاه‌های سیاسی او محدود کرد.

محمدعلی سپانلو، شاعر، روزنامه‌نگار، مترجم و منتقد ادبی، معتقد است آثار علوی از مصادیق ادبیات پلیسی و کارآگاهی محسوب می‌شود. به‌گونه‌ای که این نویسنده مخاطب را با مجهولی روبه‌رو کرده و تا انتهای داستان نیز مخاطب را برای کشف آن نقطه‌ی مجهول همراهی می‌کند.

کمتر کتاب‌خوانی ممکن است جمال میرصادقی و آثارش را نشناسد. این نویسنده‌ی بِنام معاصر پس از مقایسه‌ی آثار بزرگ علوی و صادق هدایت به این نتیجه می‌رسد که برخلاف شخصیت‌های سرخورده و ناامید داستان‌های هدایت، در داستان‌های بزرگ علوی، شخصیت‌ها عموماً فاعل‌اند، نه منفعل و در داستان‌های او از ناامیدی، آن‌چنان که در آثار هدایت می‌بینیم، خبری نیست.

می‌دانیم که بزرگ علوی در کنار فعالیت‌های ادبی، از فعالیت‌های سیاسی نیز غافل نماند. حسین پاینده، نویسنده، مترجم و منتقد ادبی، با توجه به شخصیت سیاسی بزرگ علوی این نکته را گوشزد می‌کند که ورود بزرگ علوی به دنیای سیاست به ذوق ادبی او لطمه زد. شاید اگر بزرگ علوی با نزدیکی به تقی ارانی، قدم به دنیای سیاست نمی‌گذاشت، می‌توانست نویسنده‌ی موفق‌تری باشد و «هدایت دوم» ادبیات معاصر شود.

برای آشنایی بیشتر با سبک داستان‌نویسی بزرگ علوی می‌توانیم به نقد کوتاهی که حسن میرعابدینی از آثار بزرگ علوی ارائه کرده است، رجوع کنیم. این نویسنده، مترجم و منتقد ادبی در مورد آثار بزرگ علوی می‌گوید که علوی قصه‌ها و روایت‌هایش را از زاویه‌ی دید اول‌شخص بیان می‌کند و با ایجاد گره‌های سرگرم‌کننده و پیچش‌های داستانی، آثار خود را به‌صورت نفس‌گیر و قوی درمی‌آورد. میرعابدینی معتقد است که علوی داستان‌هایش را به روش پلیسی می‌نویسد و می‌کوشد رخدادهای داستانی را از زبان شخصیت‌های مختلف برای مخاطبان بازگو کند.

غلامحسین ساعدی، نویسنده و نمایشنامه‌نویس برجسته، در مورد تلاقی شخصیت‌های سیاسی، اجتماعی و ادبی بزرگ علوی می‌گوید این نویسنده همواره داستان خود را در متن یک حادثه‌ی تاریخی بیان می‌‌کند. به‌طوری که آثار علوی را نمی‌توان از زمینه‌ی تاریخی‌اجتماعی آن‌ها جدا کرد.

بزرگ علوی از نگاه خودش
گاهی برای اینکه نویسنده‌ای را بهتر بشناسیم لازم است گریزی بزنیم به سخنانی که خود او در مورد خودش و آثارش بیان کرده است. شاید از این طریق، درک داستان‌های آن نویسنده و حال‌و‌هوای آثارش برایمان راحت‌تر باشد. در ادامه، تصویری از بزرگ علوی را از زاویه‌ی دید خودش نشان می‌دهیم.

علوی خود را نویسنده‌ای واقع‌گرا می‌دانست، چون نمی‌توانست به سبک و روش دیگری بنویسد. او که در آثار خود از بزرگ‌ترین نویسندگان، مانند داستایوفسکی الهام گرفته بود، خود را گرفتار نوعی سانتی‌مانتالیسم نیز می‌دانست.

گفتیم که علوی هم در ادبیات و هم در صحنه‌ی سیاست حضور پررنگی داشت. خود او این کشش دوسویه را دو قطبی می‌داند که او را با خود به دو جهت ناسازگار بردند و اگرچه او را له نکردند اما سدّ راه گسترش طبع نویسندگی‌اش شدند.

شاید بسیاری از ما بزرگ علوی را نویسنده‌ای موفق و کاربلد بدانیم اما خود او معتقد بود که آرزویش، مبنی‌بر نوشتن آثار باارزش، محقق نشده است و از این لحاظ، چنته‌اش خالی است!

معرفی برخی از آثار شاخص بزرگ علوی

اکنون که با بزرگ علوی، زندگی و تا حدودی با سبک نویسندگی او نیز آشنا شده‌اید، چه بهتر که آثار و کتاب‌های شاخص او را نیز بشناسید. خواندن این بخش برای کتاب‌دوستانی که می‌خواهند در اولین فرصت، کتاب‌های بزرگ علوی را مطالعه کنند، بسیار مفید خواهد بود. در ادامه، به آثار شاخص بزرگ علوی را اشاره کرده و هرکدام را به‌طور مختصر معرفی می‌کنیم.

رمان «چشم‌هایش»
رمان پلیسی و کارآگاهی «چشم‌هایش» یکی از کتاب‌های مشهور بزرگ علوی و چه‌بسا مشهور‌ترین آن‌ها باشد. در این رمان پرکشش با «استاد ماکان» از هنرمندان و مبارزان سیاسی دوران پهلوی آشنا می‌شویم که تابلوی مرموزی را از خود به جا گذاشته است. این تابلوی عجیب که آخرین تابلوی استاد نیز هست، چهره‌ی زنی را با موهای آشفته نشان می‌دهد. زنی که به نظر می‌رسد استاد ماکان روزگاری دلباخته او بوده است. راوی داستان، یکی از دوستداران استاد ماکان است که می‌کوشد هم از راز تابلوی مرموز پرده بردارد و هم شخصی پنهان ماکان را برای مخاطبان ترسیم کند.

مجموعه داستان کوتاه «چمدان»
کتاب «چمدان» مجموعه‌ای است از هفت داستان کوتاه بزرگ علوی. نام این کتاب نیز از عنوان یکی از همین داستان‌ها وام گرفته شده است. بزرگ علوی در این اثر به سبک داستان‌نویسی هدایت نزدیک می‌شود و گوشه‌ای از تفکرات فروید را نیز نشان می‌دهد. در داستان‌های این کتاب، شاهد انسان‌های ناکامی هستیم که به دور از وطن خود و در نهایت غربت و آوارگی زندگی می‌کنند.

مجموعه داستان کوتاه «میرزا»
مجموعاً شش داستان کوتاه، کتاب میرزا را تشکیل می‌دهند. «میرزا» نام دومین داستان این کتاب نیز هست. در این کتاب، داستان زندگی شخصیت‌هایی را می‌خوانیم که در ظاهر ارتباطی با یکدیگر ندارند اما در حقیقت رشته‌ای نامرئی، یعنی ایران و جامعه‌ی ایرانی، آن‌ها را به یکدیگر متصل می‌کند.

کتاب «موریانه»
علوی در کتاب «موریانه‌» نیز مانند سایر آثارش، گوشه‌ای از جامعه ایرانی را در دوران پهلوی، همراه با مصائبی که مردم آن دوران متحمل می‌شدند، به تصویر می‌کشد. شخصیت اصلی این کتاب، جوانی است که ناخواسته و ندانسته گرفتار ساواک می‌شود و عمر خود را در این راه بر باد می‌دهد. نویسنده در این اثر می‌کوشد نظام شاهنشاهی را نه از بیرون، بلکه از نگاه دست‌اندرکاران آن به خوانندگان نشان بدهد و ابتذال و فروپاشی پایه‌های آن را مجسم کند.

کتاب «پنجاه و سه نفر»
در این کتاب، ماجرای واقعی ۵۳ مبارز دوران پهلوی را می‌خوانیم. بزرگ علوی، نویسنده‌ی این اثر، خود نیز یکی از همین ۵۳ نفر بوده است. علوی در این کتاب، تجربه‌ی زیسته‌ی خود را با زبانی ساده و گیرا روایت می‌کند. به‌طوری که هم مخاطب با بخشی از حقایق سیاه تاریخ معاصر آشنا می‌شود و هم حین مطالعه‌ی کتاب، از کشش و جذابیت روایی آن لذت می‌برد. بارها در مستندها و آثار تاریخی از برخورد زندانبانان با زندانیان دوران پهلوی خوانده‌ایم اما در «پنجاه‌و‌سه نفر» با واقعیت‌هایی آشنا می‌شویم که شاید هیچ کتاب تاریخ و مسندی، توانایی ترسیم آن‌ها را نداشته باشد.

کتاب «ورق‌پاره‌های زندان»
در بخش‌های قبلی به این نکته اشاره کردیم که علوی را پایه‌گذار «ادبیات زندان» ندانسته‌اند. یکی از دلایلی که این نکته را به‌خوبی ثابت می‌کند، کتاب «ورق‌پاره‌های زندان» است. علوی در این اثر خود، راوی سال‌های سختی شده که در زندان پهلوی گذرانده است. بنابراین، «ورق‌پاره‌های زندان» در حقیقت، بازگوکننده‌ی تجربه‌های تلخی است که بزرگ علوی، طی چهار سال حضور در زندان پهلوی به خود دیده است.

این کتاب شامل داستان‌ها و روایت‌هایی از زندانیان مختلف است. نویسنده کوشیده است در خلال داستان، ماجرای دستگیری زندانیان و زندگی پرتلاطم آن‌ها را به نمایش بگذارد.

کتاب «تاریخ و تحول ادبیات جدید ایران»
تا اینجا تمام آثاری که از بزرگ علوی معرفی کردیم از نوع داستانی بوده‌اند و همگی نیز ابتدا به زبان فارسی چاپ و منتشر شده‌اند. از این جهت، کتاب «تاریخ و تحول ادبیات جدید ایران» با سایر آثاری که در این بخش نام برده‌ایم، متفاوت است. کتاب اخیر جنبه‌ی پژوهشی دارد و در ابتدا به زبان آلمانی نوشته شده است. البته ترجمه‌ی فارسی این کتاب نیز موجود است و مخاطبان فارسی‌زبان می‌توانند به آن مراجعه کنند.

علوی که خود از نویسندگان شاخص ادبیات معاصر است در این کتاب، سیر سرگذشت ادبیات معاصر ایران را با همه‌ی فراز‌و‌فرودهایش روایت می‌کند و تصویری دقیق از سیر تحولات آن به مخاطبان نشان می‌دهد. نویسنده در این اثر توضیح می‌دهد که چگونه ادبیات نوگرای ایران در دوران معاصر شکل می‌گیرد و چطور با یاری نویسندگان و شاعران این دوران سرانجام به ثمر می‌نشیند.